'De dollar kan maar één kant op'

'De dollar kan maar één kant op'

HILVARENBEEK/UTRECHT - Minister Zalm is bezorgd over de tekorten op de begroting en de handelsbalans in de VS, omdat die kunnen leiden tot een daling van de dollarkoers en een economische crisis in Europa. Monetair econoom Jacques Sijben ziet dat niet snel gebeuren. Rabo-econoom Boonstra blijft echter beducht voor een sterke terugval van de dollar.

,,Elke dag als ik de krant opensla en zie dat de euro nog één dollar twintig kost, denk ik: hè, hè, het gaat nog goed.'' Die uitspraak deed minister Zalm van Financiën woensdag tijdens een bijeenkomst voor Europese journalisten in Den Haag. De bewindvoerder uitte daarmee zijn zorgen over de enorme tekorten op de begroting en de handelsbalans van de Verenigde Staten. Amerika importeert al jaren flink meer dan het exporteert. Het handelstekort bereikte oktober vorig jaar een record van 68,9 miljard dollar. Het Amerikaanse begrotingstekort komt volgens schattingen dit jaar uit boven de 400 miljard dollar.

,,Ook ik kijk dagelijks of het nog goed gaat met de dollar'', reageert Wim Boonstra, hoofd economisch onderzoek bij de Rabobank. ,,Het fundament onder de dollar is weg. Dat komt omdat Amerika boven zijn stand leeft. Dat land heeft veruit de grootste schuld ter wereld. Gaan ze dat ooit terugbetalen? De waarde van de dollar kan maar één kant op, en dat is scherp omlaag.''

De zorgelijke tekorten in de VS hebben niet alleen te maken met het begrotingsbeleid van de regering Bush, maar ook met de overspannnen Amerikaanse huizenmarkt, stelt Jacques Sijben, emeritus hoogleraar monetaire economie aan de Universiteit van Tilburg. ,,Door de lage langetermijn rente zijn de huizenprijzen gestegen. Door nieuwe hypotheken af te sluiten, hebben Amerikanen de overwaarde van hun woningen gebruikt voor het kopen van onder meer televisies, meubilair en auto's. Hierdoor is de import sterk gestegen en ontstond er een groot tekort op de handelsbalans.''

Die situatie wordt erg zorgelijk als de langetermijn rente in de VS met procenten omhoog gaat, meent de hoogleraar. ,,Hierdoor zullen de huizenprijzen dalen en blijven de consumenten met hoge hypotheken zitten. Doordat de consumptie afneemt zal dan ook de economische groei in de VS terugvallen.''

Kunstmatig
Toch zal de langetermijn rente in de VS niet zo snel stijgen, verwacht de hoogleraar. ,,Die wordt kunstmatig laag gehouden door centrale banken in Azië, vooral in China en Japan. De Chinezen hebben grote exportoverschotten. Daarvoor krijgen ze dollars, die ze verkopen aan de Chinese centrale bank. Die belegt die dollars vervolgens in Amerikaanse obligaties. Daardoor blijft de hypotheekrente laag en de wisselkoers met de dollar stabiel. Het gigantische spaartekort in de VS wordt in feite gefinancierd door Aziatische landen.''

Die situatie zal ook niet snel veranderen, denkt Sijben. ,,De Chinese centrale bank zal niet zomaar stoppen met het kopen van dollars, want ze willen voorkomen dat de Chinese munt te duur wordt, waardoor hun export daalt.''

Prijskaartje
Maar China kan de Amerikaanse tekorten niet onbeperkt blijven financieren, meent Rabo-econoom Boonstra. ,,Zelfs voor China houdt het een keertje op. Het is het goed voor de Chinese export, maar het prijskaartje van dit beleid wordt steeds hoger. De dollarreserves van China worden steeds groter, maar ooit komt het moment dat de waarde van de dolllar zal dalen.''

Boonstra is bang voor een vertrouwensbreuk, waarbij beleggers massaal uit Amerikaanse aandelen en obligaties zullen stappen. ,,Wat zou u doen als u belegt in Amerikaanse aandelen, en op enige moment beseft dat de waarde van dollar flink zal dalen? Amerikaanse beleggers stappen nu al uit Amerikaanse obligaties.''

De Rabo-econoom verwacht evenwel dat China en Amerika hun best zullen doen er zonder kleerscheuren vanaf te komen. ,,Dat betekent dat China niet zomaar zal stoppen met het opkopen van dollars en dat Amerika de import van Chinese producten niet sterk zal tegenwerken.'' Ook Sijben gelooft niet dat het tot een crisis zal komen. ,,Ik denk dat de kortetermijn rente in de VS dit jaar in kleine stapjes omhoog zal gaan. Hierdoor zullen de huizenprijzen minder snel stijgen en neemt ook de Amerikaanse consumptiedrift af.''

Hervormingen
De onherroepelijke daling van de dollarkoers maakt de euro duurder. Hierdoor verslechtert de concurrentiepositie van Europese bedrijven. Hun producten worden immers duurder. Sijben ziet hierin een gevaar. ,,De export is de kurk van de Europese economie. Als de export sterk terugvalt, zal de consumptie dat niet compenseren. Hierdoor kan het vertrouwen van Europese consumenten en bedrijven dalen en komt het herstel van de Europese economie in gevaar.''

Tegelijk ziet de hoogleraar daarin een kans. ,,Het kan een prikkel zijn voor Europese regeringen om eindelijk eens werk te maken van economische hervormingen. Van de Lissabonagenda om Europa de meest concurrerende economie van de wereld te maken, is tot nu toe niks terecht gekomen.''

Ook Boonstra denkt dat een waardestijging van de euro hervormingen kan afdwingen. ,,Bijvoorbeeld deregulering van de arbeidsmarkt of minder overheidsingrijpen in de economie. Europa is op dit moment niet in staat zijn economische kracht waar te maken. Dat bleek ook bij de Europese havenstakingen van afgelopen week: er is altijd wel een belangengroep die ergens tegen is. Misschien is er een crisis nodig om die noodzaak van hervormingen duidelijk te maken.''

http://www.nd.nl/document.aspx?document=nd_artikel&vorigDocument=&id=66040