Koreaanse kloonkoning definitief van troon gevallen
De kloonkoning van Zuid-Korea lijkt definitief van zijn troon gevallen. Een onderzoekscommissie oordeelde vrijdag in Seoul dat Hwang Woo-Suk een baanbrekend artikel over gekloonde embryonale stamcellen in Science (juni 2005) grotendeels heeft verzonnen. Hwang maakte daarop excuses en diende zijn ontslag in als hoogleraar aan de Nationale Universiteit van Seoul.
Hwang, nog maar twee maanden geleden een ware wetenschappelijke superster, beleeft een demasqué in adembenemend tempo. Eerst moest hij ethische fouten erkennen: zo had hij voor zijn kloonexperimenten jonge medewerksters op zijn lab eicellen laten doneren. Andere eitjes bleken gekocht.
Toen beschuldigde een mede-auteur hem ervan gerommeld te hebben met foto’s bij het Science-stuk; die zouden niet elf verschillende maar dezélfde stamcellen afbeelden. Hwang sprak van vergissingen, maar trok het artikel in. En daarop volgden geruchten dat het gehele artikel gefraudeerd was.
Dit lijkt, hoewel het eindrapport nog moet komen, nu wel zeker. Volgens de commissie zijn de elf gekloonde cellijnen verzonnen. Er zijn er maar twee aangetroffen, de andere negen zijn besmet en vernietigd, niet aantoonbaar gekloond, of ze waren ten tijde van de publicatie niet meer dan celkolonies en nog geen stamcellen. Alle geruchten bleken dus waar.
Exit Hwang.
De vraag is hoe het zover kon komen. De Utrechtse hoogleraar en stamcelspecialist Christine Mummery vermoedt dat Hwang, een exuberante workaholic, zich heeft laten opjagen tot steeds nieuwe spectaculaire resultaten. ‘Wetenschap is topsport. Dat je stamcellen kunt klonen, had Hwang in 2004 al bewezen. Met twéé nieuwe gekloonde cellijnen had hij Science nooit gehaald. Maar fraude is natuurlijk nooit goed te praten.’
De Leidse hoogleraar Koreaanse taal en cultuur Boudewijn Walraven wijst erop dat Zuid-Korea een zeer competitieve maatschappij is, waar iedereen altijd optimaal moet presteren en risico’s nemen normaal is. De druk loopt nog eens op doordat iets al gauw als nationaal belang wordt gezien. ‘Daardoor is de verleiding groot om ook bij tegenslag te proberen te scoren.’
Dat de fraude niet eerder is opgemerkt is niet vreemd. Hwang had als kloner een grote reputatie, en de toetsing van wetenschappelijk werk is uiteindelijk gebaseerd op vertrouwen. ‘Doelbewuste fraude kun je nooit voorkomen. Je moet toch uitgaan van de integriteit van mensen’, zegt Mummery.
De gevolgen van de affaire laten zich nog moeilijk overzien. Voor Hwang zelf – ooit een arme herdersjongen die als enige van zijn dorp mocht studeren – is het een persoonlijk drama, temeer daar nu ook zijn eerdere successen onder verdenking staan: het eerste gekloonde menselijke embryo en de eerste gekloonde hond, Snuppy.
Voor het ambitieuze Zuid-Korea is het bijna een nationale ramp. Het land, dat een toonaangevende wetenschapsnatie wil worden en waar Hwang werd gevierd als nationaal boegbeeld, verkeerde vrijdag in shock. ‘Onze geloofwaardigheid is weg’, zei een Koreaanse wetenschapper. De regering heeft al gemeld de subsidies aan Hwangs research te willen staken. Hij kreeg tot dusver ruim 40 miljoen dollar.
Wat de gevolgen zijn voor het internationale stamcelonderzoek is nog ongewis. ‘Ons eigen onderzoek gaat gewoon door’, zei Mummery. ‘Maar er hangt nu wel even een donkere wolk boven.’
Voor de wetenschap is nu vooral van belang of de twee resterende stamcellijnen wél zijn gekloond. Dat zal pas over enkele weken via dna-tests kunnen worden vastgesteld, omdat de net ontdooide kweken maar langzaam groeien.
In het geding is echter ook het imago van het vakgebied – toch al omstreden vanwege het gebruik van embryo’s. Onderzoekers vrezen dat de christelijke antistamcellobby in de VS de zaak zal uitbuiten. ‘Ze hebben nu een geweldig wapen in handen’, zei Mummery. Dat zal de gedreven kloonkoning zelf nog het ergste vinden.