Waarom corporaties liever de baas blijven over hun miljarden
De ruzie tussen kabinet en woningcorporaties over de miljardenreserves had voorkomen kunnen worden. Er lag in 2005 een voorstel dat voorzag in prestatie-afspraken tussen partijen, bijvoorbeeld over investeren in probleemwijken. Was dat ingevoerd, dan zou minister Bos (Financiën) de corporaties nu niet met een 'strafheffing' hoeven dreigen.
Dat zegt Hans de Boer, oud-voorzitter van MKB Nederland en schrijver van het advies 'Lokaal wat kan, centraal wat moet'. Daarin zou de minister van Volkshuisvesting een 'stok' krijgen om de corporaties aan de investeringsafspraken te houden, maar hij zou van hun reserves afblijven.
"Het werd enthousiast ontvangen", aldus De Boer. "Maar vervolgens doodgediscussieerd in vergaderingen. Er is niets mee gebeurd. Een gemiste kans. Zo'n strafheffing van Bos wordt een gebed zonder eind. Dat is een heilloze weg." Het kabinet en de woningbouwcorporaties stonden gisteren nog lijnrecht tegenover elkaar.
Hoe groot zijn nou de reserves bij de woningbouwcorporaties?
De stille reserve bedraagt 227 miljard euro. Maar dit bedrag zit grotendeels vast. Volgens recente berekeningen van het Centraal Fonds Volkshuisvesting echter is ook de zogenoemde ‘vermogensovermaat’ van de sector ruim tweemaal zo hoog als nodig. Minister Vogelaar schatte het direct besteedbare vermogen onlangs op 20 à 30 miljard euro.
Als ze zo rijk zijn, waarom betalen ze dan niet gewoon?
Dat willen ze best, maar op hun eigen voorwaarden. Ze willen de zeggenschap over hun geld houden. Als ze de overheid eenmaal in hun kluizen toelaten, is het hek van de dam, vrezen de corporaties.
Worden bij een eventuele heffing goed en slecht presterende corporaties over één kam geschoren?
Ja, zegt de corporatiekoepel Aedes. Een heffing zal ‘pondsgewijs’ worden verdeeld, zodat juist actieve corporaties in de frontlinies het moeilijk krijgen. Want technisch is een ‘gewogen’ belastingheffing nauwelijks uitvoerbaar.
Nee, zeggen Bos en zijn medestanders. De bedoeling is juist om de rijke corporaties af te romen en de relatief arme te ontzien. Dat kan door een ‘gewogen’ heffing.
Kunnen de corporaties dat geld niet zelf herverdelen?
Dat is hen tien jaar lang niet gelukt.
De corporaties dreigen met jarenlange rechtszaken in geval een heffing wordt doorgevoerd. Blijven de achterstandswijken dan jaren van geld verstoken?
Bos gaat ervan uit dat rechtszaken in deze geen opschortende werking hebben. Klagen mag, maar ondertussen wel eerst betalen.
Corporatiekoepel Aedes zal niet meewerken aan een heffing. Is dat een domper voor Bos?
Een belastingheffing is het uiterste middel als corporaties niet willen meewerken. Bij een belastingaanslag is het irrelevant of de aangeslagene het daarmee eens is. Hij moet gewoon betalen.
Aedes wil vastgoed van de overheid overnemen om Bos' begrotingsnood te lenigen. Gunstig?
Ten dele. De Europese commissie en de commerciële vastgoedsector kijken met argusogen naar dit spel. De commerciëlen hebben ook belangstelling voor dat vastgoed.
De meningsverschillen lopen dwars door de PvdA heen. Vormen de corporaties een gesloten front?
Naar buiten toe wel, maar intern is er verdeeldheid. De sector staat onder druk. Het imago is slecht. De actieve, maatschappelijk georiënteerde corporaties ergeren zich aan de ‘luie’ en rijke corporaties die de situatie alleen maar erger maken. Er is intern veel kritiek op corporatiekoepel Aedes. Die zou slecht lobbyen voor de branche.