P2P dweilen met de kraan open

Voor p2p-gebruikers is 2005 het jaar van de schikkingen en rechtszaken. Door een uitspraak van de Amerikaanse rechter kunnen deze gebruikers, maar ook de makers van de software, juridisch worden aangepakt. De entertainmentindustrie laat dan ook geen middel ongebruikt om uploaders en de makers van p2p-software aan te pakken. Veel effect hebben de acties echter niet.

De eerste helft van 2005 bleken de uitwisselaars in het voordeel: internationaal oordeelde rechters dat internetproviders hun klantgegevens niet mogen doorgeven om hen te vervolgen wegens het gebruik van p2p-software. Op 17 juni kwam daar verandering in met een uitspraak van het Amerikaans Hooggerechtshof. Deze oordeelde (pdf) dat p2p-bedrijven die hun gebruikers aanmoedigen om de auteursrechten te schenden, verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor de piraterij die via hun netwerken plaatsvindt. Ondanks het feit dat deze uitspraak alleen in Amerika van toepassing is, juichde de internationale entertainmentindustrie het oordeel van de rechter toe. In eigen land is de Nederlandse stichting ter bestrijding van piraterij, Stichting Brein, ook blij ondanks het feit dat de Nederlandse Hoge Raad eind 2003 bepaalde dat de makers van Kazaa niet verantwoordelijk konden worden gehouden voor de auteursrechteninbreuk door hun gebruikers.

Makers

In Amerika hebben de antipiraterijorganisaties wel succes tegen de makers van p2p-software. Imesh wordt opnieuw geïntroduceerd in legale vorm, waarbij gebruikers betalen voor hun downloads. Eind september gaat de WinMX-site op zwart en ook het populaire eDonkey sluit zijn kantoor. Grokster is in gesprek met het bedrijf Mashboxx om samen het legale pad te gaan bewandelen. Shareaza, Bearshare en Limewire lijken vooralsnog buiten schot te blijven.

Ondertussen wordt Kazaa meer en meer in een hoek gedreven. Australiërs mogen de software niet meer downloaden van de rechter, een uitspraak waar de eigenaar van Kazaa, Sharman Networks, tegen in beroep gaat. Dit beroep wordt begin 2006 behandeld. De juridische commotie doet niet af aan de populariteit van de uitwisseldienst: volgens Digimuziek heeft Kazaa 3,9 miljoen gebruikers. Edonkey volgt met 3,2 miljoen gebruikers.

Het aantal gebruikers van Bittorrent is niet bekend. Door de structuur van dit netwerk kan niet zuiver worden gemeten hoeveel gebruikers er totaal online zijn. Wel is bekend dat Bittorrent verreweg de grootste verbruiker van bandbreedte is: wereldwijd verstookt het netwerk eenderde van alle bandbreedte.

De strijd tegen Bittorrent blijkt voor antipiraterijorganisaties een zware dobber. Het lukt hen wel sites offline te halen die torrent-links aanbieden, maar dat is dweilen met de kraan open. De populariteit van het netwerk wordt er niet door geschaad. Integendeel: browser-bouwer Opera integreert Bittorrent in zijn webbladeraar. Microsoft op zijn beurt ontwikkelt de bètasoftware Avalanche die eenzelfde werkwijze heeft als Bittorrent.

Gebruikers

De aanpak van de uitwisseldiensten beperkt zich echter niet tot de makers van de p2p-software, ook de gebruikers voelen de juridische druk. In Nederland blijkt Stichting Brein te vroeg te juichen na de uitspraak van het Amerikaanse Hooggerechtshof. Brein probeert via de rechter providers te dwingen de naw-gegevens van hun klanten af te staan. De internetproviders weigeren dit omdat zij dergelijke informatie alleen aan Justitie leveren. De rechter wees het verzoek af op meerdere gronden. Een van de redenen is dat Brein een Amerikaans onderzoekbureau had ingeschakeld die gedeelde mappen van gebruikers onderzocht. Dit is een te grote inbreuk op de persoonsgegevens. Tim Kuik van Brein legt de uitspraak anders uit en stelt in hoger beroep te gaan. Vervolgens blijft het stil rond de stichting.

Totdat er in Nederland folders worden verspreid waarin ouders op de gevaren van p2p-software worden gewezen. Als hulpmiddel kunnen particulieren software downloaden die de pc doorzoekt naar p2p-software en mediabestanden. Uit een test van Webwereld blijkt dat de software alle mediabestanden als potentieel risico aanmerkt. De gedigitaliseerde audiocollectie waar de redacteur netjes voor betaald heeft, worden in de uiteindelijke zoekresultaten getoond. Daarnaast is het downloaden van muziek en films in Nederland nog altijd 100 procent legaal. Overigens rept de campagne slechts sporadisch over games. Software wordt helemaal niet besproken.

Moeder

In Amerika klaagt de Recording Industry Association of America (RIAA) in de loop van 2005 duizenden uploaders aan. In bijna alle gevallen eindigt dit in een schikking van tussen de vier- en vijfduizend dollar per gebruiker. Eén vrouw weigert echter op de schikking in te gaan. Volgens haar heeft een vriendje van één van haar kinderen Kazaa op haar pc geïnstalleerd. Geld voor een advocaat heeft ze niet, dus zij gaat haar eigen verdediging voeren. De zaak moet nog dienen.

Voor het eerst heeft de entertainmentindustrie in 2005 substantiële klappen kunnen uitdelen. De enige die deze klappen voelen, zijn de makers van de p2p-software en Amerikaanse gebruikers. In Nederland blijven gebruikers vooralsnog grotendeels buiten schot. De overige miljoenen gebruikers hebben nergens last van en blijven de netwerken gebruiken als nooit tevoren. De juridische strijd is dan ook een druppel op een gloeiende plaat. Internet is een feit en bestandsuitwisseling is een feit. Er klinkt echter ook een ander, positief geluid.

P2p-tv

P2p leent zich niet alleen prima voor het uitwisselen van muziek en films: het is ook een prima techniek voor televisie-uitzendingen. Met steeds meer mensen die langer online zijn met meer bandbreedte tot hun beschikking, ligt er een prima netwerk voor p2p-televisie. "Ip-televisie is een vorige generatie techniek", concludeert onderzoeker Johan Pouwelse, bij de TU Delft werkzaam aan het I-Share-project. De missie van Pouwelse en zijn team is een te techniek ontwikkelen om streaming content kosteloos te distribueren. Kort door de bocht gezegd gaat het er om dat het signaal kwalitatief steeds beter wordt naarmate meer mensen de software gebruiken. De omroepen volgen de ontwikkelingen met interesse, maar Versatel leert p2p-tv op een pijnlijke manier kennen. Het telecombedrijf heeft 30 miljoen euro betaald voor de rechten voor de livewedstrijden die klanten met een snelle adsl-verbinding (van Versatel) kunnen bekijken. Voetbalfans ontdekten echter al snel het bestaan van de PPLive-software waarmee gratis voetbal kan worden gekeken. Ajax- en Feyenoord-fans keken zo via China of Japan naar de livebeelden.

P2p-televisie is een veelbelovende techniek maar waarschijnlijk houden de omroepen de boot vooralsnog af. Streaming mediaexpert Stef van der Ziel tijdens een symposium: "Als omroep heb je totaal geen controle meer wat er met de beelden gebeurt. Als je de rechten niet bezit, heb je een probleem."