Nederlandse believers omarmen complot 9/11

Dagblad Trouw:
De wereldwijde ’9/11 truth movement’ bestaat uit mensen die niet kunnen leven met de uitleg van de Amerikaanse overheid over de aanslagen van 11 september 2001. Niet Osama, maar Bush zou erachter zitten. Het aantal believers groeit, ook in Nederland.

Een paar jongens staan in de avondzon sigaretten te roken voor de deur van spiritueel centrum De Roos, bij het Amsterdamse Vondelpark. Onder hen Hendrik Mulder, een van de organisatoren van de bijeenkomst ’11 september ontmaskerd’.

„Heb je George Orwells ’1984’ gelezen?”, vraagt hij. „Dat is nu werkelijkheid. De gedachtepolitie. Neem Samir A., opgepakt wegens bepaalde opvattingen. Wat heeft hij nou helemaal gedaan? Hij heeft misschien een keer het woord ’kalasjnikov’ gegoogeld.”

Dat de Nederlandse terreurverdachte Samir A. ook een videoboodschap heeft opgenomen waarin hij verwijst naar een bepaalde ’daad’ en afscheid neemt van zijn familie, heeft Mulder even niet paraat.

„Ik draag nu een identiteitsbewijs”, zegt hij. „Dat was er zonder 11 september nooit doorheen gekomen. Ze wilden dit allemaal al doorvoeren. Alles wat ze daarvoor nodig hadden, was een nieuw Pearl Harbor. Dat kun je gewoon teruglezen in de plannen. Inderdaad, complottheorieën zijn in de mode. Maar ons gaat het om complotten. Wat het verschil is? Wij houden ons bezig met feiten.”

Sommige ideeën zijn bijna zo oud als de aanslagen van 11 september zelf: niet Al-Kaida, maar de Amerikaanse regering zou erachter zitten. Of eigenlijk: een klein clubje corporaties, dat de Bushes en Blairs van deze wereld als marionetten gebruikt voor heilloze doelstellingen.

Wie denkt dat dit gedachtegoed voorbehouden is aan ontevreden Amerikanen of aan de Arabische wereld, heeft het mis. Op de Nederlandse weblog vkmag.com/zapruder bekeken meer dan een half miljoen bezoekers vorige maand een dossier over deze theorie (volgens hun eigen cijfers).

Op verzoek van vkmag organiseren de mensen van een andere site die 9/11-complotdenkers verenigt (ditkannietwaarzijn.nl) deze avond. Met succes: de zaal zit vol jonge mensen, vooral jongens en mannen. Er komt bovendien een kleine tournee door het land. Het stemt de zaal hoopvol, evenals de aanwezigheid van ’echte mainstream-journalisten’ (van Trouw, de Volkskrant, de NOS en ’Zembla’). De grote doorbraak is in zicht. „De ’9/11 truth movement’ lijkt een kritische massa te bereiken”, zeggen de beheerders van de sites.

De eerste spreker, strak in het pak, wordt geïntroduceerd als ’Jan, die veel onderzoek heeft gedaan’. Achternamen doen er hier niet toe, net zo min als universitaire titels, die zijn alleen maar verdacht – want deel van de status-quo. Na het eerste van een reeks filmpjes met dramatische beelden van de rampdag, begeleid door dreigende pianomuziek, presenteert Jan tien sheets vol ’vreemde feiten’.

Een greep: die ijzersterke torens konden niet bezwijken door twee simpele vliegtuigjes, heus niet. Daarover zijn ’wetenschappers’ het eens. Daarvoor vielen ze ook te snel en te mooi, kaarsrecht. De negentien Arabische daders bleken later niet eens op de vluchtlijsten te staan. Osama bin Laden werd vlak voor de aanslagen nog geopereerd in een Amerikaans militair hospitaal; waarom werd hij niet gearresteerd? Onder de doden bevonden zich opvallend weinig directeuren; die waren op de hoogte gesteld. Want de beveiliging van de torens was in handen van een broertje van Bush, Marvin. O ja, en het puin werd wel erg snel afgevoerd, en de stalen balken waren precies achttien meter, toevallig nét de afmeting van een Newyorkse truck.

Jan stort zijn feiten, gespekt met talloze titels van ’zeer aanbevelenswaardige’ boeken en websites, in een hoog tempo over de toehoorders uit. De verbanden lijken vanzelf te ontstaan. Gek genoeg klinkt niet alles meteen even belachelijk. Dankzij de voorsprong van jongens die al tijden nergens anders mee bezig zijn, sta je soms even met je bek vol tanden. Bij het zien van de perfect instortende WTC-toren nummer zeven, zonder vliegtuiginslag, op flinke afstand van de Twin Towers, kijkt een journalist me aan met twijfel in zijn ogen; dezelfde twijfel die bij mij te zien moet zijn. Stellen deze fanatiekelingen – bijna ondanks zichzelf – niet ook zinnige vragen? Is het feit dat notoire complotdenkers dit soort avonden organiseren ook meteen de weerlegging van alles wat ze te berde brengen?

De zendingsdrang is enorm – niet het enige religieuze aspect aan deze ’waarheidsbeweging’. „Ben jij al om?” Iedereen bekeert iedereen, met zelf samengestelde dvd’tjes. En als journalist krijg je een lijvig pakket mee; bij elkaar geraapte kopieën uit ’geheime bronnen’. „Wel alles lezen, hoor! Als je dat tenminste mag van je baas. Schande dat wij als burgers alles zelf uit moeten zoeken.”

Journalisten staan hier te boek als luie, naïeve, conformisten. Al zijn er uitzonderingen.

„Ik ben een believer”, zegt Kees Schaap, verslaggever van de actualiteitenrubriek ’Zembla’, tegen een vrouw achter een tafeltje vol ’onthullende’ dvd’s en boeken. „Sinds kort, hoor. En ik twijfel nog elke dag”, voegt hij eraan toe.

De beurt is aan Albert. Hij presenteert een psychologiserende duiding van de corrupte machthebbers die ons in de tang hebben. Hij toont beelden van de gevangenen op Guantánomo Bay. Bush is volgens Albert als een goochelaar, die onze blik richt op een vijand uit het Oosten, terwijl hij intussen vliegensvlug zijn truc uitvoert, democratie en burgerrechten wegtovert. „En wij die dat doorzien, lopen ook gevaar. Internet wordt aan banden gelegd. Wie weet belanden wij straks ook in dit soort gevangenissen”, zegt hij.

Afsluitende vragenronde. Niet iedereen is overtuigd. „Als ze ons dan toch om de tuin willen leiden met zo’n nepaanslag, waarom doen ze het dan zo knullig?”, vraagt een oudere man.

„U leest, u denkt na”, antwoordt Jan.

„Maar de meeste mensen zien de gaten in de theorie van de regering- Bush niet eens; die geloven Fox.”

„Het is allemaal heel erg, maar wat kan ik dóen?”, wil een ander weten.

„Informeer uzelf, en hou zélf een lezing”, luidt het antwoord.

Na afloop, met de harde kern op een terrasje, gaat de beerput pas echt open. De mannen raken niet uitgepraat over de wreedheid van de machthebbers, die de riem om je nek steeds strakker aantrekken, tot je bijna geen lucht meer hebt. Maar samen kun je veilig ademhalen. Titels en openbaringen uitwisselen. „Hitler is aan de macht geholpen door Wall Street”, zegt de een. „Osama bin Laden is een CIA-agent”, zegt de ander.

Elohim Randolph, it-consultant, keek twee jaar lang zeven uur per dag documentaires. Hij wil graag van de unieke gelegenheid gebruikmaken een journalist in te wijden in de enige echte werkelijkheid. „Ooit gehoord van de Federal Reserve? De wereld wordt geregeerd door elf families”, zegt hij.

Jan van Aken, de eerste spreker van de avond, met vaderlijke glimlach: „Niet alles tegelijk, jongens. Dat is te veel waarheid om in één avond te bevatten.”

Of Elohim Randolph gelukkiger is, nu hij deze kennis heeft? „Man! Op het gymnasium was ik zo weggedomineerd. Het is zoals in ’The Matrix’ – ik wist altijd al dat er iets niet klopte, alsof er een splinter in mijn brein zat. Alleen maar aardige mensen om je heen, en toch overal oorlog. Nu ik weet hoe dat komt, is die splinter eruit en ben ik wakker.”

Spreker Albert Toby luistert geïnteresseerd naar het verhaal van Randolph. Hij is gereformeerd opgevoed, nu vooral spiritueel georiënteerd, en werkt als ’regressietherapeut’. Het besef dat de Grote Goochelaar na de volgende, onafwendbare aanslag waarschijnlijk een dictatuur zal vestigen, heeft zijn leven veranderd. Hij begrijpt nu pas wat vrijheid is, zegt hij. En hij is bereid te strijden; met woorden dan. „Mijn vader zat in het verzet, hij was een van de oprichters van Trouw. Hij heeft Dachau overleefd.”

Toby kan het zijn oude vader maar niet uitgelegd krijgen, al die ideeën van hem. „Tja”, zegt hij. „Mijn vader is bevrijd door de Amerikanen. Voor hem blijven het helden.”

De dag erna toch maar even een van de dvd’tjes gekeken. Van Hans Eringa gekregen, een kok die een jaar thuis zat met een tennisarm, en die toen ’verslaafd raakte aan waarheidsvinding’.

Het is een film (’topmateriaal’, volgens de believers) met veel schokkerige beelden van Newyorkse ooggetuigen die stuk voor stuk spreken van ’explosies aan de grond’.

Dat deze reacties van het eerste uur daarna niet meer uitgezonden zijn, is in de ogen van de makers zéér verdacht. ’Bush poetst het bewijsmateriaal weg.’ Zij geloven liever een man met een grijze baard die uitlegt dat een toren zó niet kan instorten, zonder bommen. Zijn vak? Emeritus hoogleraar theologie.