Gevaar stemcomputers vanavond bij Tros Radar

Bij de komende verkiezingen zal 90 procent van de Nederlandse kiezers zijn stem uitbrengen via de stemcomputer. Maar kunnen we deze machines eigenlijk wel blind vertrouwen?

Uitzending: maandag 25 september 2006 om 20.30 uur.

Zie hier de website van Radar

Lees alvast enkele artikelen over dit belangrijke onderwerp:

DeepJournal interviewt expert stemmachines P. Knoppers
'We moeten niet blind vertrouwen op fabrikanten electronische stemmachines'
lees meer

Wetenschappelijke analyse over verkiezingen VS:
Stemuitslag mogelijk gemanipuleerd
lees meer

Stemmachines in VS blijken al jarenlang uitermate fraudegevoelig
lees meer

 Zijn Stemcomputers te vertrouwen?

 -----------------------

Tot een aantal jaar geleden stemden we in Nederland gewoon nog met een potlood maar nu heeft 90% van onze gemeentes een stemcomputer. En nu staat er ineens een groep mensen op die zeggen dat die stemmachines niet te vertrouwen zijn. Past dit in het rijtje complotten achter de moord op Kennedy, breinmanipulatie en graancirkels, of is er echt wat aan de hand?

Verkiezingsfraude is van alle tijden, maar de procedure was betrekkelijk waterdicht zolang een stemburo één of meerdere betrouwbare leden had. En aangezien tijdens tweede kamerverkiezingen in heel Nederland vele groepjes mensen in vele stemburo’s zitten moest het wel heel raar lopen wilde iemand er ongezien met de verkiezingen vandoor gaan.
Met de komst van de stemcomputer is dit allemaal veranderd. Er is geen enkel manier waarop je, net als de mensen die toezicht houden in het stembureau, kunt zien of de stemcomputer je stem goed heeft verwerkt. Als je op de knop hebt gedrukt, is je stem weg. Maar waarheen? Een hertelling levert bij de Nederlandse stemcomputer altijd dezelfde uitslag op.

Dan moeten afgaan op de blauwe ogen van de fabrikant van de stemcomputer en dat maakt ons afhankelijk van zijn macht.

En dat dat mis kan gaan bleek in de Verenigde Staten. Het bedrijf Diebold, leverancier van stemcomputers, kwam zwaar onder vuur te liggen toen bleek dat er makkelijk te knoeien was met de stemcomputers. Kiezers konden meer dan één keer stemmen, konden de software veranderen, en waren in staat de machine te sluiten voordat alle stemmen waren uitgebracht.

Het werd allemaal nog erger toen bleek dat het bedrijf banden bleek te hebben met presidentskandidaat Bush en dat een oud medewerker van het bedrijf toegaf dat er gerommeld was.

Om manipulaties te voorkomen is het inmiddels in 27 staten in Amerika verplicht een zogenaamde papertrail te hebben. Een papertrail houdt in dat er een papieren afdruk wordt gemaakt van elke stem, zodat hertelling mogelijk is.

Ook Nederlandse stemcomputers zijn in het buitenland omstreden. De stemcomputers van apparatenfabriek Nedap/Groenendaal, die in Nederland 90% van de markt in handen hebben, zijn volgens een Iers onderzoek niet volkomen veilig. Daarom werden onze stemcomputers in Ierland niet gebruikt bij de verkiezingen

De gerenommeerde universiteit Princeton deed vorige week onderzoek hoe makkelijk een stemcomputer te kraken is. Het blijkt, volgens de onderzoekers, een fluitje van een cent.

Ze hebben geregistreerd hoe ze de normale procedure van het opstarten van een stemcomputer volgen, en stemmen vervolgens vier keer op George Washington en 1 x op Benedict Arnold

Als ze de machine weer afsluiten, heeft Benedict Arnold de verkiezingen gewonnen met 3 stemmen tegen 2. De onderzoekers laten zien hoe ze binnen een minuut de computer konden infecteren met een virus dat de stemuitslagen veranderd. Dit kan door geinfecteerde software in de computer te brengen, eventueel door de computer open te schroeven. Het virus wist zichzelf, zodat naderhand nooit bewezen kan worden dat er geknoeid is. Bovendien kan de besmette software andere stemcomputers besmetten.

Volgens de actiegroep Wijvertrouwenstemcomputersnietwerkt dit precies zo bij de Nederlandse stemcomputers.

In juni 2005 hield minister Pechtold van Bestuurlijke Vernieuwing nog vol dat er in Nederland geen sprake kon zijn van geknoei met stemcomputers. Zijn exacte woorden in antwoord op kamervragen:

'Anders dan bij stembiljetten kan er juist bij stemmachines geen twijfel over bestaan of de stemmen juist zijn geteld.'

Maar inmiddels is het ministerie van buitenlandse zaken hier van teruggekomen en erkent dat er met stemmachines geknoeid kan worden.

Ook hebben een aantal kamerleden van onder andere de SP en gemeenteraadsleden van verschillende gemeenten hun zorg geuit en willen ze weer terug naar het vertrouwde rode potloodje.


--------------------------------------------------------------------------------


Reactie Ministerie van Binnenlandse Zaken:

'Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is op de hoogte van de actiegroep ‘Wij vertrouwen stemcomputers niet’. Er is geen reden om te twijfelen aan de betrouwbaarheid van stemmachines. Het gebruik hiervan is ingebed in een nauwgezet omschreven proces met vele veiligheidswaarborgen. De regeling voorwaarden en goedkeuring stemmachines stelt onder meer als eis dat in de verkiezingen gebruikte stemmachines de door de kiezer uitgebrachte en bevestigde stem correct vastleggen. Keuringsinstelling TNO ziet hierop toe.

De in Nederland gebruikte stemmachines zijn niet met elkaar verbonden in een netwerk. Dat is niet voor niets. Het betekent namelijk dat wie de verkiezingsuitslag frauduleus wil beïnvloeden, een zeer groot aantal stemmachines moet openmaken en per apparaat de software moet manipuleren of vervangen. Dat is niet eenvoudig en vergt specialistische kennis. Bovendien worden de stemmachines beveiligd opgeslagen. Overigens is verkiezingsfraude een strafbaar feit met hoge straffen en een actieve vervolging.

Om de zeer geringe mogelijkheden tot fraude nog kleiner te maken neemt het ministerie in samenwerking met de fabrikanten maatregelen die nog voor de verkiezingen worden ingevoerd. Het gaat dan om verzegeling van de stemmachines, extra beveiliging van de software en controle van de software door TNO.'