Erfenis Greenspan omstreden
Di 31 Januari 2006 17:17 |
Frank |
2456 keer bekeken |
0 reacties |
0 x aanbevolen |
Artikel voorlezen
De machtigste man uit de financiële wereld neemt afscheid: vandaag is het de laatste werkdag van Alan Greenspan, sinds 1987 president van het stelsel van Amerikaanse centrale banken, de Federal Reseve. Greenspan gaat de geschiedenis in als centrale bankier die Amerika behendig langs de financiële klippen van de afgelopen 19 jaar heeft geloodst.
Tegelijk zijn er zorgen over Greenspans erfenis, want zijn opvolger, Ben Bernanke, moet verder met een kwetsbare Amerikaanse economie.
Handelsmerk van de 79-jarige Greenspan, die onder vier presidenten diende (Reagan, Bush sr., Clinton en Bush jr.) was zijn beleid om geld te laten rollen door de rente te verlagen. Elke economische schok ving de Fed-baas op met een nieuwe daling van de rentetarieven en daarin ging hij verder dan de financiële markten voor mogelijk hielden.
Pragmatisch
Greenspan draaide geldkraan niet zomaar open. "De man dacht heel lang na en was pragmatisch", zegt oud-minister van Financiën Onno Ruding. "Hij had de gave om de markten niet te verrassen door met briljante economische annalyses en in verhullende termen de buitenwereld voor te bereiden op zijn daden.
Dankzij het goedkope geld bleven de Amerikanen dollars uitgeven, zowel in tijden van economische voor- als tegenspoed. Deze schokbreker werd voor het eerst ingezet bij de beurscrash van 1987, vlak na het aantreden van Greenspan. Hij herhaalde het kunstje tijdens de Azië-crisis van 1997 en de crisis in Latijns Amerika in 1998. Ook na de 11-septemberaanslagen en het uiteenspatten van de internetzeepbel haalde Greenspan het rentewapen te voorschijn.
President Noud Wellink van De Nederlandsche Bank heeft bijzondere herinneringen aan Greenspan in de tweede helft van de jaren negentig. "Als we hem ergens voor moeten prijzen is dat hij in die periode het gevoel kreeg dat er iets niet goed zat. Hij begreep het niet, maar anderen zagen het niet."
Inflatiespook
De lage-renteaanpak was omstreden; tegenstanders van Greenspans beleid vonden dat de Fed-baas het inflatiespook opriep, maar dat gebeurde niet. In plaats daarvan daalde de werkloosheid en maakte Amerika tijdens het bewind Greenspan slechts twee korte recessies door, in 1991 en 2001.
Intussen draait de Amerikaanse economie nog steeds als een tierelier, maar het is de vraag hoe lang dat zo blijft. Consumenten, bedrijven en overheid geven veel meer uit dan ze produceren. Het jaarlijkse tekort op de lopende rekening van de VS is opgelopen naar 700 miljard dollar, het dubbele in vergelijking met eind vorige eeuw.
Om alle uitgaven te financieren lenen de Amerikanen geld, vooral in Azië. In het bijzonder China houdt de Amerikaanse motor aan de praat door schulden in dollars op te kopen, om de koers van de eigen munt (yuan) laag te houden en de export hoog.
Teller
De geldstromen die Greenspan met zijn lage rente op gang heeft gebracht, hebben vooral hun weg gevonden naar de huizenmarkt. Was het Amerikaanse woningbezit in 1995 nog 8000 miljard dollar waard, op dit moment staat de teller op 18.000 miljard dollar.
Amerikaanse huizenbezitters hopen dan ook dat de rente laag blijft, maar de laatste daden van Greenspan waren juist renteverhogingen om te voorkomen dat de Amerikaanse economie oververhit raakt en het land nog meer op de pof koopt.
Voor de hypotheekrente heeft dat tot nu toe geen gevolgen gehad. Dat is maar goed ook, want als de hypotheeklasten omhoog schieten, houden de Amerikanen waarschijnlijk plotseling helemaal op met consumeren. Niet alleen de Amerikaanse motor zou dan haperen, maar hele wereldeconomie.
Huizenmarkt
Voor Europa is het grootste gevaar dat de koers van de dollar naar beneden gaat als de huizenmarkt in de VS in elkaar zakt. De euro wordt in vergelijking met de Amerikaanse munt dan zo duur dat Europese landen het lastig krijgen op de exportmarkt.
In een vorig jaar gepubliceerd rapport beschrijft de Fed de risico's van Amerikanen die geld lenen met hun huis als onderpand, om auto's, computers en vakanties van te betalen. Opvallend is dat Greenspan als een van de auteurs staat vermeld, een zeldzaamheid die door de markt wordt opgevat als een waarschuwing van Greenspan voor de gevaren van de huizenmarkt.
Wie ook in de toekomst van Greenspans adviezen wil profiteren kan bij hem terecht, want de bijna 80-jarige begint nog een adviesbureau. Bovendien is het mogelijk om de oude meester als spreker in te huren. Te boeken via het Washington Speakers Bureau, kosten voor een avondje: anderhalf ton in dollars.
Tegelijk zijn er zorgen over Greenspans erfenis, want zijn opvolger, Ben Bernanke, moet verder met een kwetsbare Amerikaanse economie.
Handelsmerk van de 79-jarige Greenspan, die onder vier presidenten diende (Reagan, Bush sr., Clinton en Bush jr.) was zijn beleid om geld te laten rollen door de rente te verlagen. Elke economische schok ving de Fed-baas op met een nieuwe daling van de rentetarieven en daarin ging hij verder dan de financiële markten voor mogelijk hielden.
Pragmatisch
Greenspan draaide geldkraan niet zomaar open. "De man dacht heel lang na en was pragmatisch", zegt oud-minister van Financiën Onno Ruding. "Hij had de gave om de markten niet te verrassen door met briljante economische annalyses en in verhullende termen de buitenwereld voor te bereiden op zijn daden.
Dankzij het goedkope geld bleven de Amerikanen dollars uitgeven, zowel in tijden van economische voor- als tegenspoed. Deze schokbreker werd voor het eerst ingezet bij de beurscrash van 1987, vlak na het aantreden van Greenspan. Hij herhaalde het kunstje tijdens de Azië-crisis van 1997 en de crisis in Latijns Amerika in 1998. Ook na de 11-septemberaanslagen en het uiteenspatten van de internetzeepbel haalde Greenspan het rentewapen te voorschijn.
President Noud Wellink van De Nederlandsche Bank heeft bijzondere herinneringen aan Greenspan in de tweede helft van de jaren negentig. "Als we hem ergens voor moeten prijzen is dat hij in die periode het gevoel kreeg dat er iets niet goed zat. Hij begreep het niet, maar anderen zagen het niet."
Inflatiespook
De lage-renteaanpak was omstreden; tegenstanders van Greenspans beleid vonden dat de Fed-baas het inflatiespook opriep, maar dat gebeurde niet. In plaats daarvan daalde de werkloosheid en maakte Amerika tijdens het bewind Greenspan slechts twee korte recessies door, in 1991 en 2001.
Intussen draait de Amerikaanse economie nog steeds als een tierelier, maar het is de vraag hoe lang dat zo blijft. Consumenten, bedrijven en overheid geven veel meer uit dan ze produceren. Het jaarlijkse tekort op de lopende rekening van de VS is opgelopen naar 700 miljard dollar, het dubbele in vergelijking met eind vorige eeuw.
Om alle uitgaven te financieren lenen de Amerikanen geld, vooral in Azië. In het bijzonder China houdt de Amerikaanse motor aan de praat door schulden in dollars op te kopen, om de koers van de eigen munt (yuan) laag te houden en de export hoog.
Teller
De geldstromen die Greenspan met zijn lage rente op gang heeft gebracht, hebben vooral hun weg gevonden naar de huizenmarkt. Was het Amerikaanse woningbezit in 1995 nog 8000 miljard dollar waard, op dit moment staat de teller op 18.000 miljard dollar.
Amerikaanse huizenbezitters hopen dan ook dat de rente laag blijft, maar de laatste daden van Greenspan waren juist renteverhogingen om te voorkomen dat de Amerikaanse economie oververhit raakt en het land nog meer op de pof koopt.
Voor de hypotheekrente heeft dat tot nu toe geen gevolgen gehad. Dat is maar goed ook, want als de hypotheeklasten omhoog schieten, houden de Amerikanen waarschijnlijk plotseling helemaal op met consumeren. Niet alleen de Amerikaanse motor zou dan haperen, maar hele wereldeconomie.
Huizenmarkt
Voor Europa is het grootste gevaar dat de koers van de dollar naar beneden gaat als de huizenmarkt in de VS in elkaar zakt. De euro wordt in vergelijking met de Amerikaanse munt dan zo duur dat Europese landen het lastig krijgen op de exportmarkt.
In een vorig jaar gepubliceerd rapport beschrijft de Fed de risico's van Amerikanen die geld lenen met hun huis als onderpand, om auto's, computers en vakanties van te betalen. Opvallend is dat Greenspan als een van de auteurs staat vermeld, een zeldzaamheid die door de markt wordt opgevat als een waarschuwing van Greenspan voor de gevaren van de huizenmarkt.
Wie ook in de toekomst van Greenspans adviezen wil profiteren kan bij hem terecht, want de bijna 80-jarige begint nog een adviesbureau. Bovendien is het mogelijk om de oude meester als spreker in te huren. Te boeken via het Washington Speakers Bureau, kosten voor een avondje: anderhalf ton in dollars.
Bron: N.O.S.