Geheime dienst niet meer zo geheim
Het lijkt wel uitverkoop bij de AIVD. In 2004 werd een mol binnen de inlichtingendienst ontmaskerd die geheime documenten had doorgesluisd naar de Hofstadgroep. Het jaar daarna, tijdens de strafzaak tegen deze Outman BenA., bleek dat een andere werknemer van de inlichtingendienst in de trein was bestolen van zijn computer.
Kort daarop volgde de onthulling dat een derde AIVD’er twee diskettes met vertrouwelijke informatie in een ingeruilde lease-auto had laten liggen. Afgelopen zaterdag werd de dienst geconfronteerd met een lek: De Telegraaf citeerde vrolijk uit staatsgeheime stukken.
Vanavond zal minister Remkes van Binnenlandse Zaken, die politiek verantwoordelijk is voor de inlichtingendienst, in een spoeddebat duidelijk moeten maken hoe dit soort voorvallen voortaan voorkomen kunnen worden. De Tweede Kamer is er op z’n zachtst gezegd niet gelukkig mee dat de AIVD zo langzamerhand nauwelijks meer een geheime dienst kan worden genoemd.
Uit een brief die Remkes deze week aan de Tweede Kamer stuurde, blijkt dat het niet om een los document gaat waaruit De Telegraaf heeft geciteerd. Het materiaal is na gebruik door de krant teruggegeven aan de inlichtingendienst en ‘doet vooralsnog sterk vermoeden dat het een kopie betreft van een werkdossier van de BVD’, schrijft de minister. Het bevat zelfs ‘meer gegevens dan tot op heden in de openbaarheid zijn gekomen’.
Er lag dus een flink pak papier op straat en dat heeft Remkes en AIVD-hoofd Van Hulst ernstig in verlegenheid gebracht. Het gaat nu niet om het slordig omspringen met diskettes of een laptop, maar om een doelbewust lek.
De door De Telegraaf bemachtigde stukken hebben betrekking op een onderzoek eind jaren negentig naar de groep rond de drugs- en wapenhandelaar MinkK. Hij was in beeld gekomen tijdens naspeuringen van de inlichtingendienst (toen nog Binnenlandse Veiligheidsdienst geheten) naar de verkoop van wapens aan terreurgroepen als ETA, IRA en Hezbollah.
Destijds gingen rond K. ook ‘hardnekkige verhalen en geruchten’, schrijft Remkes in zijn brief aan de Kamer, dat hij opsporingsambtenaren zou omkopen om justitiële onderzoeken naar hem te doorkruisen. Een informant beweerde dat de crimineel daar forse sommen geld voor over had. Hij zou er zelfs twee miljoen gulden (900 duizend euro) per jaar voor hebben gereserveerd.
Het zogeheten Mikado-team van de BVD deed twee jaar onderzoek naar de groep rond K., maar kon het bestaan van corrumperende contacten niet aantonen. Het onderzoek werd in 2000 gesloten.
Het is ironie ten top dat uitgerekend dit dossier in de openbaarheid is gekomen. Volgens De Telegraaf circuleren de stukken in de onderwereld. Dit kan erop wijzen dat zij door omkoping van een AIVD’er zijn verkregen –een wrang scenario als men bedenkt dat de inlichtingendienst nu juist onderzocht of politie- en justitiemensen corrupt waren. Het Mikado-team zocht naar een lek, maar heeft er mogelijk zelf een.
De AIVD en het Openbaar Ministerie onderzoeken nu hoe het kan dat het dossier is verdwenen. Zolang de resultaten daarvan nog niet bekend zijn, is het niet waarschijnlijk dat in het debat van vanavond een politiek oordeel kan worden geveld.
Bijkomend probleem is dat het hier om staatsgeheime gegevens gaat, waarvan alleen een speciale Kamercommissie (bestaande uit bijna alle fractievoorzitters) kennis mag nemen. Een paar Kamerleden heeft laten weten een parlementair onderzoek te overwegen. Vooralsnog lijken zij niet te kunnen rekenen op een meerderheid.