Voedsel en Macht: deel 2

Wie bepaalt wat wij eten? Bepalen we dat zelf of wordt die keuze voor ons gemaakt? En als we het zelf niet zijn, wie bepaalt het dan wel? Wie bepaalt of de Nederlandse consument een product wil hebben of dat het beter geëxporteerd kan worden? Zit er niet een groot verschil tussen ons denken en ons gedrag en zijn we daardoor niet nog makkelijker te beïnvloeden door de macht van de supermarktgiganten?

In het eerste deel van dit artikel zijn we begonnen met de macht van de supermarkten en hebben we ons afgevraagd waarom we bepaald voedsel niet op ons bord krijgen. In dit tweede deel zullen we dieper ingaan op psychologische manipulatie, de positieve ontwikkelingen, de macht van de consument en hoe we zelf iets kunnen doen door andere keuzes te maken.

Psychologische manipulatie

In onze naïviteit vragen we ons vaak niet eens af of we gemanipuleerd worden om bepaalde producten te kopen, of juist andere te laten staan. En ook al denken we van wel, we doorzien de marketingstrategieën vaak helemaal niet. We lezen in de Allerhande van AH of Boodschappen van de Vomar over de handige voorgesneden en voorverpakte groenten en fruit (en niet alleen als advertentie, ook in de recepten en de receptenkaartjes die handig in de supermarkt staan opgesteld lezen we dat we een zak voorgesneden sperziebonen 400 gram moeten kopen voor dit gerecht).

We zien de prachtige verpakkingen, we worden getriggerd door woorden als 'Vers!', 'Gemakkelijk', 'Gezond', '100% van de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid' enzovoort, enzovoort...

Onbewust worden we naar de voorgesneden gemaksgroenten gestuurd, die vaak veel duurder zijn dan de ongesneden groenten. We vergeten helemaal dat een vers schoongemaakte en gesneden prei of zelf gesneden snijbonen veel smakelijker zijn dan de “verse” voorgesneden groenten die behandeld zijn om snel bederf tegen te gaan.

Als een merkproduct een tijdje niet voorradig is of naar de onderkant van het schap verhuisd is, stellen wij hier geen vragen over, we nemen gewoon het huismerk, want dat zal toch wel net zo goed zijn? Als na enige tijd het product uit de supermarkt verdwenen is, valt het ons niet eens meer op. Zo zijn veel voedingsmiddelen en merken al uit de schappen verdwenen, de keuze tussen producten verschraald. En dan hebben we het nog niet eens over de producten waarmee we in deel 1 begonnen, zoals de Japanse oesters die de schappen helemaal niet bereiken omdat “de consument die niet wil hebben".

Een ander opvallend punt bij supermarkten is het verschil in smaak tussen -om maar eens een voorbeeld te noemen- de biologische en gewone braadworsten. En dan niet het verschil in smaak in vlees maar de kruiden die gebruikt worden. Men is gewend aan de smaak van de braadworsten van de “huis”supermarkt, maar wil graag overstappen op de biologische variant. Geweldig!, onze huissupermarkt verkoopt gelukkig ook biologische braadworsten. Het prijsverschil hebben we er graag voor over. Maar dan komt het, de gebruikte kruiden zijn volkomen anders dan die van het gewone product, en dat vonden we nou juist zo lekker... Een opmerking die dan vaak meteen in stelling wordt gebracht is, “Ja, maar biologisch vlees smaakt nou eenmaal anders dan niet biologisch vlees.” Dat klopt ookwel, maar dat is niet waar wij het hier over hebben. Het gaat erom dat de supermarkt bewust andere kruiden gebruikt om het biologische product een andere smaak te geven dan de gewone producten. Het is namelijk niet alleen bij het vlees maar ook bij veel andere biologische producten het geval. Tussen de biologische yoghurt van de supermarkt en die van de natuurvoeding winkel zit een enorm verschil. Die van de natuurvoedingwinkel is vol en smakelijk, die van de supermarkt is waterig. Je zou bijna gaan denken dat de supermarkt eigenlijk niet aan de biologische producten wil en op deze manier een excuus creëert om te kunnen zeggen: “We hebben het geprobeerd maar 'de consument' wil het niet kopen”.

Daarnaast worden we verleid met termen als 'vanille vla van de Zaanse Hoeve', met een plaatje erop van een rustieke boerderij. Dat de vanille is vervangen door een chemisch vanille-aroma, de suiker door suikervervanger aspartaam en er van allerlei houdbaarheidstroep aan toegevoegd is lezen we niet, want we denken door de productnaam en uitstraling een eerlijk product gekocht te hebben.

Positief

Sommige supermarkten geven dit ook netjes toe, zo kwam Super de Boer in juni met een bericht naar buiten dat ze de komende jaren willen uitgroeien tot dé supermarkt voor biologische en eerlijk verhandelde producten. Ondermeer de supermarktoorlog zou het praktisch onmogelijk hebben gemaakt eerlijke producten, die vaak iets duurder zijn, aan te bieden. "Wij moesten helaas mee in die vicieuze cirkel van steeds lager wordende prijzen, maar we merken dat klanten weer gaan letten op kwaliteit en service." Is dit een prachtige reclamestunt die op het gevoel van de consument inspeelt of zou Super de Boer daadwerkelijk een stap willen zetten naar verantwoord ondernemen?

Lees hier verder op: DossierX.nl

_{Samengesteld en geschreven door Saskia de Vries - DossierX.nl}