'CIA heeft geheime gevangenis in Oost-Europa'
De voorziening zou deel uitmaken van een netwerk van geheime gevangenissen - in geheime stukken aangeduid als 'zwarte plekken' - die de CIA na de terreuraanslagen van 11 september 2001 opzette. Op zijn hoogtepunt omspande het netwerk plaatsen in acht landen, waaronder verschillende democratieën in Oost-Europa en Thailand, aldus de Amerikaanse krant. Thailand ontkende gisteren het bestaan van geheime CIA-gevangenissen op zijn grondgebied. ,,Thailand heeft nooit voorzien in geheime detentiecentra voor het vasthouden van al Qaeda-verdachten'', aldus een overheidswoordvoerder.
Door onderzoeken naar mishandeling van gevangenen door CIA-personeel was eerder al duidelijk geworden dat de CIA gevangenen heeft ondergebracht op geheime plekken in Afghanistan en Irak. Vorig jaar meldde The Washington Post dat de CIA er een aparte faciliteit op na hield binnen het cellencomplex van het ministerie van Defensie op marinebasis Guantánamo, op Cuba.
De krant zegt te weten welke Oost-Europese landen geheime detentiecentra huisvesten, maar publiceert de namen niet op verzoek van Amerikaanse functionarissen. Die vrezen dat dergelijke onthullingen de terrorismebestrijding in die landen en elders zal verstoren en dat die landen doelwit zullen worden van terroristische wraakacties.
Het geheime netwerk is afhankelijk van de medewerking van buitenlandse inlichtingendiensten en van geheimhouding, zelfs voor personen die belast zijn met het toezicht op de geheime CIA-activiteiten.
Wie in de geheime instellingen opgesloten zitten, is niet bekend. Naar schatting gaat het om honderd gevangenen, van wie er circa dertig beschouwd worden als 'zeer belangrijke verdachten met veel kennis van terreurnetwerken en -plannen'. De overige zeventig worden aangemerkt als 'minder belangrijk'.
De CIA gebruikt de detentiecentra in het buitenland omdat het in de Verenigde Staten verboden is gevangen vast te houden in totaal isolement en zonder recht op bezoek van een advocaat. Over de verhoormethoden en de besluitvorming over de duur van de detentie is bijna niets bekend. Politici en mensenrechtenorganisaties maken zich daarover zorgen. Binnen de CIA zelf wordt gediscussieerd over de vraag of een dergelijk netwerk van geheime detentiecentra wel legaal en/of moreel acceptabel is.
De Amerikaanse Senaat nam onlangs met overgrote meerderheid een voorstel aan om elke vorm van wreedheid of inhumane behandeling te verbieden bij de behandeling van gevangenen waar dan ook. Vorige week werd bekend dat vice-president Dick Cheney een beroep had gedaan op de senatoren op dit verbod een uitzondering te maken voor de CIA.