De strijd van Fred Spijkers, voor een schone, integere overheid

DEN HAAG - De Tweede Kamer worstelt met de vraag wie politieke verantwoordelijkheid moet nemen voor de manier waarop klokkenluider Fred Spijkers door de overheid het leven onmogelijk is gemaakt.

De Culemborger, ex-werknemer bij het ministerie van Defensie, luidde in 1984 de noodklok over ondeugdelijke mijnen en zag hoe onder anderen bewindslieden, juristen en psychiaters zijn leven verwoestten.

Vandaag publiceren elf studenten van de Universiteit van Amsterdam hun bevindingen van de zaak-Spijkers in 'Rechtsstaat zonder zelfkritisch en zelfreinigend vermogen', een artikel in Openbaar bestuur van Kluwer. Ze maken gehakt van de handelwijze van onder meer de staat.

In 1983 en '84 ontploften oefenmijnen in trainingslokalen van Defensie. Spijkers ontdekte een constructiefout en weigerde te doen wat hem werd opgedragen: een vrouw vertellen dat haar man door eigen nalatigheid was omgekomen.

De publicatie ervaart Spijkers als 'opnieuw gelijk krijgen'. Hij kreeg al een koninklijke onderscheiding, en de SP gaf hem de Rooie Reus Prijs. "Onlangs kreeg ik steun van rappers Lange Frans en Baas B., die me opvoeren in hun hit Kamervragen. Deze studie maakt mij duidelijk dat ik terecht strijd voor een schone, integere overheid."

De maatschappelijk werker die weigerde voor het ministerie van Defensie over een dodelijk landmijnongeval te liegen, is door de overheid structureel 'kwaadaardig' behandeld. Een overeenkomst tussen Spijkers en het ministerie van Defensie in 2002 maakte daar geen einde aan. De betrokken ministers en ambtenaren hebben hun positie misbruikt, concludeert een groep studenten Beroepsethiek, onder leiding van universitair docent Joep van der Vliet van de Universiteit van Amsterdam.

SP-Kamerlid Krista van Velzen: "Het zou het beste zijn als betrokken bewindslieden van Defensie, Binnenlandse Zaken, Justitie en premier Balkenende zouden aftreden". Een conclusie die wordt gedeeld door de onderzoekers en door Spijkers zelf.

De PvdA overweegt zich achter de oproep tot een parlementaire werkgroep te scharen. De VVD vindt de zaak Spijkers letterlijk een hoofdpijndossier en wil de handen er niet aan branden.