Het licht schijnt in de duisternis

Hoe is de weg die voor ons ligt? Ieder van ons zou zich deze vraag moeten stellen en nagaan wat dat voor ons betekend, als individuen en als sociale wezens.
In de donkerste periode van het jaar zijn begrippen zoals licht en duisternis heel actueel en spreken tot ieders verbeelding. De toekomst van de mens en wereld is nog in duister gehuld en als zodanig verbonden met angst en onzekerheid.
Mijn bronnen voor deze boodschap voor 2008 zijn geworden de uitspraken van de Dalai Lama en wat hij tegen ons zegt: ''Door onze onbevreesde gedachten, onze houding en onze vrij handelingen, door het bezit van een open hart en genereuze liefhebbende geest kunnen we veranderingen teweegbrengen. We kunnen het jaar 2008 binnengaan als waarachtige menselijke wezens en wereldburgers, zodat angst en scheidingsmuren tussen mensen wegvallen en we eenheid in verscheidenheid en licht in het duister zien!'' 

De vraag is niet wat kunnen wij als individu voor het geheel betekenen, de vraag is hoe kunnen we dat doen in het besef dat individuele handelingen en activiteit het geheel beïnvloeden en van de reële mogelijkheden die geboren worden door onze persoonlijke betrokkenheid.
Licht en duisternis zijn universele begrippen en we merken dat veel mensen in onze huidige tijd meer dan ooit verlamd worden door angst en deze angst wordt bijzonder versterkt door de media en de overheid gebruikt als als politiek machtsmiddel. Daarom is het zo ontzettend belangrijk dat we in het duister rondwalend; toch vol vertrouwen beseffen dat het licht altijd sterker is dan de duisternis. In de aanvaarding van het duistere aspect binnen en buiten onszelf ligt ook ingesloten het aanvaarden van de toekomst als ultieme uitdaging.

Wordt angst onze nieuwe cultuurobsessie?

Angst is een autonome en destructieve kracht geworden in de samenleving, die ook de democratie ondermijnt. Het uit de angstcultuur voortvloeiende pessimisme is een destructieve kracht. De toekomst hoeft helemaal niet slechter te zijn dan het heden, maar om dat te zien is er wel een radicale omslag in ons denken nodig en we moeten op een andere manier naar onszelf gaan kijken om dit echt in te zien.
De nadruk in onze cultuur vertolkt door de media, ligt nu veel te veel op de negatieve kanten van het menselijke handelen, dit terwijl mensen toch ook creatieve wezens zijn die heel goed in staat zijn om problemen op te lossen. Die constructieve kant moeten we veel meer naar voren laten komen. Ik was diep onder de indruk van ''An inconvenient truth'' van Al Gore en de wetenschappelijke apocalyptische aspecten van het angstsyndroom die in de documentaire worden verkondigd: scheuren in de oppervlakte van de aarde, woestijnvorming, vergiftigen van de afvalhopen, aantasting van de ozonlaag, zure regen, broeikaseffect etc,etc. Het is moeilijk om positief te blijven bij zulke onheilsprofetieën. Nu we het eind van deze eeuw naderen, ziet het menselijke ras als geheel; maar ook ieder afzonderlijke individu zich op zijn levenspad geconfronteerd met een zeer ernstige beproeving en het is goed om je te realiseren dat we moeten kiezen langs welk pad we verder willen reizen. We kunnen verder gaan langs het huidige pad of we kunnen een bewuste beslissing nemen om van dit pad af te stappen naar een nieuw pad dat afgezet is met een nieuwe innerlijke bewustwording. Bewustwording is een positieve energiezone, die we binnenin ons kunnen voortbrengen.
Voor mij was van groot belang om tegenover de mogelijke doemscenario's van Al Gore de woorden van Rupert Sheldrake te zetten: 'Van een ding kunnen we zeker zijn: zelfs als alle mensen van de planeet weggevaagd zouden worden, zou de planeet zelf nog niet uitgestorven zijn. Als in Engeland iedereen morgen zou sterven, zou Londen in tien jaar tijd overal weer met gras bedekt zijn....'' Volgens Sheldrake's holistische visie overschatten we onszelf te zeer als we denken dat wij het lot van de planeet volledig in onze handen hebben, want de regenererende vermogens van de planeet zelf en de mensheid als deelmer daarin, zijn heel groot. In zijn meesterwerk ''A New Science of Life'', zegt Sheldrake Laten we opnieuw het heilige in ons leren ontdekken en onze relatie met de aarde als een heilige band herstellen. Op die manier zullen we ook verbinding maken met onze eigen regenererende vermogens".
In een tijd waarin de macht van de media groter is dan ooit, waarbij haar culturele invloeden steeds doorslaggevender wordt, is het individuele bewustzijn en vertrouwen in je eigen kracht, volgens mij, van essentieel belang. Daarnaast wordt het steeds belangrijker over ruimte en mogelijkheid te beschikken om met anderen van gedachten te kunnen wisselen en samen in alle vrijheid kunnen en mogen reflecteren over de maatschappij.
Het herkennen van het duistere en dat onder ogen willen zien, maakt ons bewust van de manipulatieve machten die achter de schermen van onze zogeheten democratische maatschappij en in de wereldpolitiek schuilen. Deze machten herkennen en ons ervan bewust worden draagt er ertoe bij dat er zoveel mogelijk mensen zullen gaan beseffen hoe belangrijk is om nu wakker te worden. 

Het licht schijnt in de duisternis....

In het kader van licht en duister moet ik denken aan de uitdagende woorden van Linji in zijn ''Klein boek om het licht heen''. Zesendertig korte gedichten over het licht. Nee, niet óver het licht, maar ‘om het licht heen’: de woorden omcirkelen het licht als iets dat zelf niet in woorden te vatten is, maar dat een geheim blijft. Het licht zelf valt buiten het domein van de taal. De taal kan het licht alleen maar benaderen en er naar verwijzen – en dan maar hopen, dat een ander het ook ziet, en herkent, en zegt: ‘O ja…: het licht!’

Hans Andreus begint zijn bundel zo:

‘Ik weet haast niets meer
van alles wat ik eens heb willen zeggen.
Ik wil haast niets meer zeggen.
Alleen iets van het licht’

Op de eerste plaats doet de bekentenis van de dichter over de ontoereikendheid van woorden ten overstaan van die afgrond van licht onmiddellijk denken aan de Hartsoetra, waar immers eveneens de onmacht van alle woorden wordt beleden. En precies zoals in de Hartsoetra gezegd wordt dat de tot diepe inzicht en zelfkennis gekomen mens, oog in oog met de duistere aspecten buiten en in zichzelf, geen angst kent. Zo wordt hier ook de angst menselijkerwijs beschouwd als een uitdaging om door het duister heen te breken in lichtvolheid en grenzenloosheid.

Dit is de tijd van groeiend inzicht in onszelf.
Dit is de tijd waarin de gelijkwaardigheid van alle mensen een bereikbaar ideaal wordt.
Dit is de tijd waarin wij ons bewust gaan worden wie we zijn en zelf onze doelen bepalen.
Dit is de tijd waarin we onze angsten mogen loslaten om in onze kracht te gaan staan.  

Ik groet de waarachtig mens in je.  

Misschien besef je het niet, misschien heb je nooit durven dromen dat je waarachtig mens bent, dan dat niemand ooit iets anders dan waarachtig mens kan zijn, dat waarachtig mens- zijn de essentiële kern van je wezen is, dat het niet iets is dat in de toekomst kan gebeuren, maar iets dat al gebeurd is. 

Je "waarachtig mens" is die bron van alles, je oorsprong, zowel de bron als doel. Wij bewegen ons van ons waarachtig mens-Ik naar ons waarachtig mens -Zijn. Deze drie woorden: waarachtig mens -zijn omvatten alles, de hele kringloop van het leven, van alfa tot omega.

Maar jij ligt diep in slaap, je weet niet wie je in werkelijkheid bent. Je hoeft niet waarachtig mens te worden, je hoeft alleen maar te herkennen dat je waarachtig mens bent, alleen maar terug keren naar je eigen bron en in jezelf te kijken.

( bewerkte versie, origineel uit: The Heart Sutra)