Voedsel en Macht: Deel 1

Wie bepaalt wat wij eten? Bepalen we dat zelf of wordt die keuze voor ons gemaakt? En als we het zelf niet zijn, wie bepaalt het dan wel? Wie bepaalt of de Nederlandse consument een product wil hebben of dat het beter geëxporteerd kan worden. Zit er niet een groot verschil tussen ons denken en ons gedrag en zijn we daardoor niet nog makkelijker te beïnvloeden door de macht van de supermarktgiganten?

Export
In ons land wordt veel voedsel geproduceerd dat enkel en alleen voor de export is bedoeld. Als we alleen al kijken naar het maritieme voedsel: mosselen verkopen we aan de Belgen, inktvis verkopen we aan de Italianen. De spiering uit het IJsselmeer is voor de Fransen en de Spanjaarden. Noorse kreeft die met kratten tegelijk wordt aangevoerd in Den Oever gaat naar Frankrijk en verder naar het zuiden. Wilde oesters worden tot plaag verklaard en wolhandkrabben uit de Waddenzee zijn voor de Chinees. Waarom eten we dit soort producten niet zelf, het lijkt toch zonder de exportkosten een relatief goedkope en smakelijke voedselbron te zijn. Willen wij, de consumenten, het niet eten of krijgen we het simpelweg niet aangeboden en belangrijker: waarom niet?

Mosselen en Oesters
Volgens de Wikipedia is de mossel het meest voorkomende diertje aan de Nederlandse kust. Misschien dat deze informatie wat achterhaald is, want het is een feit dat mosselen de afgelopen jaren van een betaalbaar voedsel voor het volk naar een quasi delicatesse met een peperduur prijskaartje is gegaan. Volgens Aad Smaal, schelpdierenbioloog bij het Nederlands Instituut voor Visserijonderzoek RIVO komt dat omdat er een aantal slechte jaren zijn in de mosselvangst: "Het gaat hier om een natuurlijk proces dat onderhevig is aan 'ups en downs'. Begin jaren '90 hebben we zo nog enkele povere seizoenen na elkaar gekend. Wij zijn nog helemaal niet in staat om die voortplanting echt te manipuleren.”

Nou krijgt de Japanse oester daar over het algemeen de schuld van. Hij komt nu voor in de kuststreken van de Benelux en is bezig met een enorme opmars. Hij wordt daarbij geholpen doordat hij het zaad van de mossel, de kokkel en de platte oester uit het water filtert en consumeert. Na de Zeeuwse wateren wordt hij ook meer en meer in de Waddenzee aangetroffen.

Deze oester wordt volgens velen als een plaag gezien, vogels kunnen hem niet eten omdat de schaal te hard is om open te krijgen, hij eet het zaad van de mosselen en andere schaaldieren en wij eten hem niet. Maar waarom eten we hem niet gewoon op, op die manier zijn ze van nut en blijver er minder over die een gevaar zijn voor de populatie van andere schaaldieren. Het zijn namelijk ook nog eens heerlijke oesters, die op meerdere manier bereid kunnen worden en wel 100 gram aan vlees per schaal opleveren.

Heeft u er ooit één in de supermarkt zien liggen? Of bij de visboer? Hoogstwaarschijnlijk niet, want van deze oester wordt gezegd dat de consument hem niet wil hebben. Hij ziet er niet lekker uit, met al die zeepokken op zijn schaal, dat is tenminste de reden die “Kapitein” Klootwijk van het RVU programma Klootwijk aan zee te horen kreeg. U kunt de uitzending hier bekijken. Maar is dat wel zo? Is het niet eerder zo dat producenten, leveranciers en de levensmiddelenindustrie bepalen wat wij op ons bord krijgen?

Lees hier verder op DossierX.nl

Noot: In deel twee zullen we dieper ingaan op psychologische manipulatie, de positieve ontwikkelingen, de macht van de consument en hoe we zelf iets kunnen doen door andere keuzes te maken. Bronnen zullen onderaan deel twee komen te staan.

Geschreven en samengesteld door Saskia de Vries