Mensen zonder verleden

In het jaar 2000 doken in verschillende landen mensen op van wie voor een groot deel het geheugen leek gewist. Het leken zwervers, die verdwaasd rondliepen in of nabij een grote stad. Als ze werden aangehouden door de politie konden ze hun naam niet geven, en ze hadden geen idee hoe ze terecht waren gekomen in de stad waarin ze zich bevonden.

Hoewel men aanvankelijk dacht dat het om junks en zwervers ging, bleek een groot aantal van deze mensen hoog opgeleide computer programmeurs, chemici, doctoren en marine personeel. Ging het hier om drop-outs, of was er toch iets anders aan de hand?

Moskou leek het epicentrum van deze geheimzinnige mensen. Doorgaans werden ze rond metro stations opgepikt, en meegenomen naar het politiebureau voor ondervraging. Zo onderging het ook Serge, een naam die de doktoren aan hem gaven omdat de man kennelijk zijn eigen naam niet wist.

Zijn verwarde gedrag deed denken dat men met een van de vele aan alcohol verslaafde zwervers te maken had die de hoofdstad van Rusland rijk is. Maar na onderzoek bleek hij geen alcohol of drugs in zijn bloed te hebben, en omdat de politie niet zo goed wist wat ze met hem aanmoesten, stuurden ze hem naar het ziekenhuis voor een medische check.

De doktoren konden alleen maar vast stellen dat Serge in prima gezondheid verkeerde, maar het was wel duidelijk dat de man iets bijzonders mankeerde. Hij had geen idee wie hij was, waar hij vandaan kwam of waar hij werkte. Toen hij een computer zag naast de kamer waar hij werd onderzocht, leek het of hij iets zag dat hij kende. De systeembeheerder van het ziekenhuis liet hem maar even begaan, en tot ieders grote verbazing leek Serge alles van computers af te weten.

Hij was in staat om in verschillende computertalen software te programmeren. De man sprak uitstekend Engels en Duits, en alles leek erop dat Serge een bijzonder talentvolle IT-specialist was met internationale werkervaring. Maar niemand vond een verklaring voor hoe hij op zulke miraculeuze wijze zijn identiteit was kwijtgeraakt.

Ook in Canada werden een tijd lang zulke mensen aangetroffen. Zo werd in Montreal een Russiche man gevonden, die net als Serge een computerspecialist leek, maar evenmin een idee had wat zijn eigen naam was, laat staan hoe hij in Canada was terechtgekomen. In een televisieprogramma werd aandacht besteed aan een aantal van deze mensen, en van een van hen vond men op die manier de familie. Toen de man met zijn gezin werd herenigd herkende hij hen echter niet.

Verschillende mensen zijn gaan denken dat deze mysterieuze mensen zonder geheugen het slachtoffer zijn geworden van de experimenten van een geheime dienst. Er bestaan manieren om het geheugen van mensen vrijwel uit te wissen. Door geavanceerde vormen van hypnose gecombineerd met bepaalde chemische substanties heeft de Russische wetenschap manieren gevonden om veteranen uit de oorlog in Afghanistan op deze wijze te 'genezen' van hun oorlogstrauma's.

Het plan was eigenlijk om alleen de oorlogservaringen uit hun geheugen te wissen, maar wanneer het fout ging werd vrijwel hun gehele identiteit uitgewist, en het enige wat deze mensen bijbleef waren bepaalde skills waarmee ze jarenlang hun brood hadden verdiend.

Maar de mensen die zonder geheugen werden gevonden waren soms militairen, maar heel vaak ook niet. De kans bestaat dat deze mensen voor andere doelen door de geheime dienst, of misschien een criminele organisatie waren gebruikt. Mogelijk als spion, saboteur of moordenaar, of misschien waren ze getuigen geweest van iets dat nooit ontdekt zou mogen worden.

Maar er zijn ook andere verklaringen mogelijk, verklaringen die veel geheimzinner zijn.

Geheimzinnige verdwijningen, met of zonder geheugenverlies, zijn niet alleen iets uit deze tijd. We kennen er ook een paar van honderden jaren geleden. In 1593 stond een Spaanse soldaat op wacht in Manilla, in de Filippijnen toen zijn superieuren plotseling merkten dat hij van zijn post was verdwenen.

24 uur later vond men hem in een geheel andere uithoek van het toenmalige Spaanse rijk, namelijk in Mexico Stad. Hij had geen idee hoe hij daar was gekomen, en niemand was in staat om een verklaring te geven hoe hij in de 16e eeuw, de tijd van zeilschepen, zo'n enorme afstand binnen zo'n korte tijd heeft kunnen afleggen.

In 1966 reed Chester Archey, een politieman in Philadelphia, de parkeergarage van zijn politiebureau uit om zijn shift te beginnen. Achteraf kon hij niet met zekerheid zeggen hoe lang hij had gereden, hij raadde ongeveer een kwartiertje.

Toen raakte hij betrokken bij een klein auto-ongeluk in New Jersey, een paar duizend kilometer verder in het kleine plaatsje Pennsauken. Aan de plaatselijke politieagenten vertelde Archey dat hij geen idee had hoe hij hier verzeild was geraakt, en riep wanhopig uit, "Ik weet niet eens waar Pennsauken is!" Het lijkt een verhaal dat rechtstreeks afkomstig is uit de Twilight Zone.

Nog opmerkelijker is het verhaal uit 1959 van een Argentijnse zakenman, die een soortgelijke ervaring had. Op een morgen stapte hij in zijn pas aangeschafte nieuwe auto en reed vanuit een hotel in Bahia Blanca naar een afspraak. Hij merkte hoe hij op de snelweg een vreemde mist inreed, een tijdje moeite had met rijden omdat het zicht zo minimaal was geworden.

Het volgende dat hij zich herinnerde was dat hij op een verlaten plek stond, ergens op het platteland, en zonder zijn auto. Hij had geen idee waar hij was, of wat er de afgelopen minuten was gebeurd. Hij zag een vrachtauto aankomen, en wuifde die tot stoppen om te vragen waar hij was, en hoe hij terug kon gaan naar Bahia Blanca. De truckchauffeur keek hem aan alsof hij gek was, en zei dat ze zich in Salta bevonden, meer dan duizend kilometer van Bahia Blanca vandaan.

Hij reed de verbijsterde zakenman naar het dichtstbijzijnde politiebureau. Daar belde men met de politie van Bahia Blanca, en na enig onderzoek werd de auto van de man gevonden op de plaats waar hij de mist was ingereden, met de sleutels in het contact en de motor draaiend. De geheimzinnige verplaatsing over een afstand van duizend kilometer had werkelijk plaats gehad binnen minuten.

Het is niet de enige keer dat Bahia Blanca met zoiets weirds in het nieuws kwam. In 1968 reden Gerardo Vidal en zijn vrouw in hun auto toen ze, net als de zakenman, een vreemde mist binnenreden. Door onbekende oorzaak verloren ze hun bewustzijn, en kwamen bij in hun stilstaande auto in een omgeving die hen niet bekend voorkwam.

Ze stapten uit om zich te oriënteren, en merkten dat de buitenkant van hun auto gloeiendheet was, en dat op sommige plaatsen de lak was gesmolten. Hun horloges waren stil blijven staan, ongeveer op het tijdstip dat ze de mist waren binnengereden, en aanvankelijk wisten ze niet hoeveel tijd ze bewusteloos waren geweest. Al snel kwamen ze erachter dat ze 48 uur kwijt waren, en dat ze zich nu in Mexico Stad bevonden, vele duizenden kilometers van Bahia Blanca vandaan.

Even onverklaarbaar, en nog schokkender, is de verdwijning van een compleet regiment van Engelse soldaten in de Eerste Wereldoorlog in 1915 in Turkije. Een groep soldaten ondertekenden later een ongelofelijk klinkende verklaring van wat ze hadden gezien. Op afstand zagen ze hoe het regiment een ongewoon uitziende bruinachtige wolk binnenliep die boven het landschap hing. Niemand verscheen aan de andere kant.

Enkele minuten later steeg de bruine mist op, en dreef weg tegen de windrichting in. Geen enkele soldaat van het regiment is ooit teruggevonden, en zo verdwenen meer dan 800 mensen in een oogwenk van het aardoppervlak zonder een spoor na te laten.

De geheimzinnige mist doet denken aan sommige verdwijningen in de Bermuda Driehoek, waar sommige schepen hun oriëntatie verloren toen ze een mistveld binnenvoeren. Ook sommige vliegtuigen kregen ermee te maken, en brachten de mist in verband met het slecht functioneren van hun apparatuur.

Maar andere elementen kennen we vooral uit de verhalen van close encounters met UFO's, zoals het verlies van bewustzijn en het kwijtraken van een aantal uren, waar men achteraf geen enkele herinnering meer van heeft. Ook sommige van deze UFO-contactees worden soms teruggevonden op grote afstand waarvan ze verdwenen.

Maar de personen die we hier hebben genoemd beweren geen UFO's of aliens te hebben gezien, en als we hun verhalen mogen geloven, kunnen ze evengoed te maken hebben gehad met een onbekend fenomeen. Misschien bestaan er kleine 'wormholes' waardoor dit soort teleportaties mogelijk zijn.

Sommige hiervan kunnen de personen die hierin terechtkomen in een oogwenk duizenden kilometers verplaatsen, en anderen komen misschien heel ergens anders terecht. In elk geval pleit het ervoor dat elke automobilist die een mist binnen rijdt extra alert zou moeten zijn - je hebt soms geen idee waar je er weer uitkomt!