het fenomeen van het presenteïsme

Gezondheid op het werk: het fenomeen van het presenteïsme
Een nieuw onderzoek wijst op een groeiende tendens bij werknemers om bij ziekte toch te gaan werken. Werkgevers maken zich daardoor almaar meer zorgen over het gevaar voor besmetting op het werk. 56% van de werkgevers (twee jaar geleden was dat nog 39%) verklaart dat het presenteïsme (het feit dat zieke werknemers toch komen werken) een probleem is in hun bedrijf.


Ziek en toch werken



Het onderzoek werd gevoerd bij 300 personeelsdirecteurs van Amerikaanse bedrijven
en kwam tot de conclusie dat presenteïsme het bedrijf inderdaad kan schaden,
ook al wordt dat niet als dusdanig ervaren. De werknemer is per slot van rekening op het
werk. Maar aangezien hij zich niet lekker voelt, is hij niet zo productief als gewoonlijk en
lijdt de kwaliteit van zijn werk eronder. Komt daarbij dat hij de andere werknemers kan
besmetten, wat het probleem nog verergert. Op die manier lopen de indirecte kosten van
het bedrijf op, wat doorgaans niet gezien wordt.

Het fenomeen van het presenteïsme legt ook de vinger op problemen in het
bedrijf zelf. De onderzoekers hebben diverse redenen blootgelegd die zieke
werknemers aanzetten om toch niet thuis te blijven en zich te verzorgen en rust te
nemen. Ziehier de zes meest vermelde redenen:
- te veel werk/bang om de deadlines niet te halen (66%);
- geen vervanging of iemand aan wie men zijn werk kan toevertrouwen (56%);
- zijn vakantiedagen niet willen opgebruiken (50%);
- bang om een sanctie te krijgen op het werk omdat men ziekteverlof heeft genomen
(46%);
- uit loyaliteit tegenover het bedrijf (36%);
- de bedrijfscultuur moedigt mensen niet aan om ziekteverlof te nemen (25%).

Nog altijd volgens deze studie proberen de meeste bedrijven die geconfronteerd worden
met het presenteïsme het probleem te bestrijden door de zieke werknemers
naar huis te sturen (62%), door hun mensen bij te brengen dat ze thuis moeten blijven
als ze ziek zijn (46%) of door hun werknemers de kans te geven om aan telewerk te
doen als ze ziek zijn (22%).




Presenteïsme of de ziekte van de werkplaats

In deze context betekent de term presenteïsme een onterechte aanwezigheid
die leidt tot een pathologische situatie die dicht in de buurt komt van
overbelasting en burn-out. Het gaat om een verwoed streven naar
productiviteit, een drang om te presteren. De workaholic is in dit geval een
werkbeest, een werkverslaafde. Hij is bezeten door zijn werk zoals een
drugsverslaafde afhankelijk is van drugs. De werknemer blijft langer dan nodig op het
werk, in de hoop zo goede punten te behalen bij zijn werkgever, of hij gaat naar het werk
ook als hij ziek, vermoeid of depressief is om geen blijk te geven van iets dat uitgelegd
zou kunnen worden als een gebrek aan beschikbaarheid, aan motivatie of als zwakte.
Zoals uit het onderzoek is gebleken, zijn de factoren die dit fenomeen kunnen verklaren
de angst voor ontslag, overbelasting of een gebrek aan erkenning. In Canada wordt
presenteïsme (ook wel burn-in genoemd) als een ziekte beschouwd, als
de aanwezigheid van de werknemer louter fysiek is en er een mentale afwezigheid of
leegte achter schuilgaat. Er zijn sensibiliseringsprogramma's uitgewerkt om deze
werknemers ter hulp te komen en te beletten dat ze in het stadium van professionele
oververmoeidheid (burn-out) belanden.