Vogelgriep gaat eigenlijk om veel geld
Terwijl landen over elkaar heen vallen om zoveel mogelijk te kunnen kopen van een mogelijk middel tegen een mogelijk griepvirus dat zou kunnen muteren uit de mogelijke vogelgriep, trekt producent Roche het artikel Tamiflu in Canada terug uit de schappen, in de hoop dezen tegen een betere prijs te kunnen verkopen wanneer een griepepidemie zich werkelijk voor doet.
Tamiflu is het medicijn waarin de wereld haar vertrouwen heeft gesteld. Hoewel Tamiflu niet griep kan voorkomen of genezen maar enkel de ziekteduur kan verkorten met enkele dagen, hebben de Verenigde Staten recent 20 miljoen dosissen van Tamiflu besteld bij Roche, tegen een prijs van 100 dollar per dosis tezamen een order van 2 miljard. Andere landen volgen de VS in haar voorbeeld en hebben aangekondigd eveneens voorraden van Tamiflu aan te zullen leggen.
De chemiegigant Roche is producent van Tamiflu, maar niet de uitvinder van het middel. De onderneming die het patent op Tamiflu in bezit heeft is genaamd Gilead, en die heeft omstreeks 10 jaar geleden aan Roche het recht verkocht het middel te produceren en te marketen, tegen een deel van de opbrengst van de verkopen.
Gilead kondigde op 3 januari 1997 haar destijds nieuwe (en sindsdien vertrokken) voorzitter van de Raad van Bestuur aan: meneer Donald H. Rumsfeld (zie: www.gilead.com/wt/sec/pr_933190157/). Dezelfde Rumsfeld die vandaag de dag als Minister van Oorlog dient onder Amerika's president Bush.
Als voormalig voorzitter van Gilead bezit Rumsfeld zonder twijfel een stevig pakket aandelen in Gilead, aandelen die onvermijdelijk significant in waarde zullen toenemen over de komende tijd bij het binnenkomen van miljoenen orders voor Tamiflu van over heel de wereld. Rumsfeld vele malen rijker makend.
In 2003 is er in de Wereldhandelsorganisatie een tijdelijke overeenkomst gesloten, zodat landen zonder productiecapaciteit merkloze medicijnen kunnen importeren. De opzet van de regeling is dat bijvoorbeeld Europese farmaceutische bedrijven merkloze geneesmiddelen produceren voor de export naar ontwikkelingslanden. Het lijkt zo simpel, maar in werkelijkheid bevat deze overeenkomst een jungle aan regels en voorwaarden. In de praktijk betekent dit dat er van veel nieuwe medicijnen simpelweg geen merkloze versie voor export naar ontwikkelingslanden wordt gemaakt. Deze regeling ontmoedigt de productie van merkloze medicijnen voor ontwikkelingslanden, terwijl de doelstelling was om de toegang tot goedkope medicijnen voor die landen te verbeteren.
Europa heeft de grootste capaciteit aan griepvaccinaties ter wereld. Bovendien concentreert de productie van Tamiflu – de antivirale stof die rijke landen nu als gekken inslaan - zich ook in Europa. Maar de inzet van die middelen wordt belemmerd door eigendomsrechten van de grote bedrijven en kortzichtig nationaal eigenbelang. De World Health Organisation (WHO) heeft de hoop op een wereldwijd vaccinatieprogramma al laten varen vanwege de onwil van de VS en de EU om de nodige toezeggingen te doen.
Op een bijeenkomst van de WHO eerder dit jaar stelden Thailand en Zuid-Afrika het patent op Tamiflu aan de orde om de productie van een generiek middel mogelijk te maken. Maar de VS en Frankrijk blokkeerden het voorstel, omdat het een bedreiging was voor het monopolie van de farmaceutische gigant Roche.
Inmiddels heeft Roche, de producent van Tamiflu, aan vijftien andere farmacieconcerns toestemming gegeven om het medicijn tegen vogelgriep ook te maken. Een van deze bedrijven heeft een vestiging in Haarlem.
De Democratische senator Charles Schumer maakte gisteren in Washington bekend dat onder meer het Israëlische Teva Pharmaceuticals en het Amerikaanse Mylan Laboratories het medicijn Tamiflu mogen produceren. De uitlatingen zijn niet door Roche of de andere bedrijven bevestigd, maar de Democratische senator, die al langer pleit voor uitbreiding van de productie, onderhoudt nauwe contacten met Roche. De details van de overeenkomst zijn niet bekendgemaakt.
De bekendmaking door Schumer kwam op dezelfde dag dat bekend werd dat een uitbraak van de vogelgriep de Amerikaanse economie 675 miljard dollar kan kosten.Volgens de leider van de Republikeinse partij in de Senaat, Bill Frist, raken in het ergste geval 90 miljoen Amerikanen besmet. Naar schatting twee miljoen Amerikanen zouden kunnen sterven. De economische ontwrichting zou de totale Amerikaanse productie met 5 procent kunnen verminderen.
,,Deze aantallen zijn enorm'', zei Frist. ,,Volgens dit scenario kan de invloed van een uitbraak ernstiger zijn dan de [ernstigste] recessie na de Tweede Wereldoorlog.''
President Bush vroeg het Congres eerder om 7,1 miljard dollar om de vogelgriep te bestrijden. Ruim een kwart van dat geld is nodig voor de aankoop van Tamiflu en de ontwikkeling van nieuwe medicijnen. De twee farmaciebedrijven waarvan gisteren bekend werd dat ze Tamiflu mogen produceren hebben beide vestigingen in de oostelijke Amerikaanse staat Pennsylvania. Een dochter van Teva, Pharmachemie BV, is gevestigd in Haarlem. Teva heeft 14.000 werknemers in de VS, Israël, België en Nederland.