Tenten voor daklozen in Parijs

Wie nog een romantisch beeld heeft van clochards in Parijs (met een fles wijn in een zonnig park), moet misschien eens ’s nachts door de Franse hoofdstad rijden.

Het is weekend, de luxe restaurants zitten vol. Buiten vriest het, de snijdende wind maakt alles nog kouder. Ik mag mee met de internationale hulporganisatie Medecins du Monde, zij struinen de straten af op zoek naar, ja naar wat? Naar stukken karton met daaronder een hoopje mens, een berg dekens op een metrorooster.

Zwervers worden vriendelijk wakker geschud. Om te kijken of ze nog in leven zijn. Zo ja, hebben ze honger, dorst, of hebben ze medicijnen nodig?

In rue de Provence stoppen we abrupt. Wat eruit ziet een berg afval, blijkt de koude, harde slaapplaats van de 55-jarige Lounès. Hij heeft wel wat alcohol op maar is niet beneveld. Hij geeft zelfs monter antwoord op vragen over de ijzige kou. Ja, hij wil graag een nacht naar een opvangcentrum. En ja, hij heeft honger.

Opgelucht
Hulpverlener Roman belt snel naar de Samu Sociale, die nachtelijke slaapplaatsen regelt. Er blijkt een plek over, iedereen is opgelucht.

Ongeveer twintigduizend mensen in Parijs hebben geen dak boven hun hoofd. Voor de SDF (Sans Domicile Fixe) heeft de stad Parijs in de winter enkele opvangcentra opengesteld. Maar er is lang niet altijd plaats en zwervers gaan er liever niet naar toe.

"Alles en iedereen slaapt door elkaar", vertelt de 48-jarige Chantal. Zij woont al vier jaar op straat en vermijdt de opvang. "Te vies en te gevaarlijk", verklaart ze met een diepe zucht.

Médicins du Monde is nu een actie gestart, daklozen op straat geven ze een tentje. De afgelopen weken zijn al tweehonderdvijftig iglotentjes uitgedeeld. Tentes de la honte - tenten van de schaamte - al spottend genoemd. Want confronterend is het wel.

Petit paradis
Aan avenue de Breteuil, in een buurt vol bourgeoisie staan tientallen tentjes op een grasveld. Ook rond Centre Pompidou blijkt een camping de la misère geïnstalleerd. Ik ontmoet er Pierre, een vrolijke man van een jaar of veertig. "Un petit paradis", noemt hij zijn eigen tentje, "eindelijk een plek voor mezelf".

"Voor het eerst sinds jaren kan ik me 's nachts omkleden", beschrijft Chantal haar plotselinge privacy. "Maar", geven ze allebei toe "ook al helpt het tegen de wind, binnen blijft het koud. Er wordt geen verwarming bijgeleverd ", grapt Pierre.

Er is ook kritiek op de actie. René Galy-Dejean, burgemeester van het chique vijftiende arrondissement, is kwaad en wil snel maatregelen. Hij noemt het ‘onacceptabel’, al die tentjes in zijn straten. Maar de politie laat de illegale slaapplaatsen toch toe.

De meeste Parijzenaars reageren geschokt. Daklozen leefden vaak onzichtbaar onder bruggen en in de gangen van de metro. Door de tenten is hun misère plotseling zichtbaar. En dat is precies de bedoeling van Medecins du Monde.

Maatregelen
"Natuurlijk is dit geen oplossing", zegt Graciela Robert, woordvoerder van de organisatie. "Wij willen de stad Parijs met haar neus op de feiten drukken. Misschien dat er dan eindelijk maatregelen worden genomen".

Met een busje rijden we nog een hele nacht rond. Delen tenten uit, dekens ook. En dat blijft een schokkende ervaring: zoveel clochards in een rijke wereldstad, die bij min vier zo blij zijn met een tentje.

door: Saskia Dekkers