Een overzicht van privacy-beperkende wetten sinds '11 september'

Februari 2000: Wet Bijzondere Opsporingsbevoegdheden (BOB).
Regelt observatie, infiltratie, gebruik van informanten, afluisteren en aftappen. Voortaan mag een officier van justitie hiertoe besluiten zonder toestemming van de rechter-commissaris.

Mei 2002: Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten. Introduceert dezelfde soort bevoegdheden als de BOB, maar dan voor de inlichtingen- en veiligheidsdiensten.

Juni 2002: Wet Preventief Fouilleren. Een burgemeester mag een gebied met kans op geweldsdelicten tijdelijk aanwijzen als veiligheidsrisicogebied. Binnen zo’n gebied kan de officier van justitie preventief fouilleren gelasten.

December 2003: Akkoord tussen de EU en de VS over de overdracht van gegevens van vliegtuigpassagiers uit de EU naar de VS.

Juni 2004: Wet Vorderen Gegevens Financiële Sector. Geeft opsporingsambtenaren de mogelijkheid bij banken naam, adres, woonplaats en informatie over financiële transacties van klanten op te vragen.

September 2004: Wet Vorderen Gegevens Telecommunicatie. Geeft opsporingsambtenaren de mogelijkheid naam, adres en postcode van abonnees op te vragen bij telefoon- en internetaanbieders. Maakt ook het opvragen van bel-, e-mail- en internetgedrag mogelijk.

Januari 2005: Algemene Legitimatieplicht. Op het niet dragen van een geldig legitimatiebewijs staat sindsdien een boete (maximaal 2.250 euro).

Januari 2006: Wet Cameratoezicht. Regelt het gebruik van cameratoezicht door overheden in openbare ruimten. Eén op de vijf gemeenten heeft intussen cameratoezicht. De helft daarvan wil het toezicht uitbreiden.

Januari 2006: Wet Bevoegdheid Vorderen Gegevens. De wet verplicht maatschappelijke instellingen en bedrijven gegevens af te staan als justitie of politie daarom vragen. Hiermee zijn vrijwel alle gegevens van burgers bij instellingen en bedrijven toegankelijk geworden voor de overheid.

Mei 2006: EU-besluit Invoering Bewaarplicht Telecommunicatie. Verplichte opslag van telefoon- en e-mailverkeer van alle 450 miljoen Europese burgers voor minimaal zes maanden en maximaal twee jaar. Eerder was die termijn drie maanden. Opslag maakt het mogelijk achteraf te bepalen wie wanneer met wie contact had.

Mei 2006: Wetsvoorstel Aanpassing Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV) naar de Tweede Kamer. Als de wet wordt aangenomen, mogen veiligheidsdiensten (AIVD, MIVD) de telecomsector, de financiële en de vervoerssector verplichten gegevens over te dragen.

28 augustus 2006: Invoering Biometrisch Paspoort. Het paspoort bevat een op afstand afleesbare RFID-chip. Aanvankelijk alleen met de huidige gegevens, plus een gelaatsscan. Later (uiterlijk 2009) ook met twee vingerafdrukken. De regering wil een nationale databank van de opgeslagen gegevens aanleggen.

September 2006: Computercriminaliteit II. Deze wet introduceert nieuwe bevoegdheden tot opsporing, zoals aftappen zonder medewerking van de netwerkbeheerder.

2007: Invoering Burgerservicenummer. Vervangt het sofinummer. Wordt straks bijvoorbeeld gebruikt bij de uitwisseling van medische gegevens door ziekenhuizen en zorgverzekeraars.

2006-2008: Invoering OV-chipkaart. De OV-chipkaart is vanaf 2009 het enige geldige reisdocument (en betaalmiddel) in het Nederlandse openbaar vervoer. De reiziger haalt de kaart bij gebruik langs een elektronisch oog. Vervoerders willen gegevens van gebruikers van het openbaar vervoer bewaren en gebruiken voor marketingdoeleinden. Alle bewaarde gegevens kunnen opgevraagd worden in verband met opsporingsonderzoek.