Het rookgordijn van Schokland

De sterrenshow van minister Koenders op het ingepolderde eiland Schokland, heeft ongetwijfeld de harten van liefhebbers van de goede oude ontwikkelingshulp sneller doen kloppen. Maar of de minister daarmee die hulp een tweede leven heeft kunnen verschaffen, lijkt niet erg waarschijnlijk.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op Ravage Digitaal

Op 30 juni sloten bedrijven, instellingen en particulieren akkoorden met de overheid om een bijdrage te leveren aan de Millennium Ontwikkelingsdoelen. Het kabinet ondersteunt de plannen en initiatieven met 50 miljoen euro. Dit maakte minister Koenders (Ontwikkelingssamenwerking) bekend tijdens een publieksevenement Schokland (Noordoostpolder).

Meer dan vierduizend mensen bezochten het evenement. Inmiddels zijn 37 akkoorden afgesloten met in totaal 400 bedrijven, instellingen en organisaties. Ook hebben talloze particulieren een akkoord gesloten. Het evenement werd georganiseerd door het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het komt voort uit Project 2015, een van de tien kabinetsbrede projecten uit het coalitieakkoord.

In de Kabinetsagenda 2015 van 29 juni 2007 schrijft minister Koenders (PvdA) dat ook het kabinet zich extra inzet om de Millennium Ontwikkelingsdoelen dichterbij te brengen. Dat gebeurt onder meer op het gebied van hulp, handel, intellectueel eigendom, het geïntegreerde buitenlands- en defensiebeleid, aandacht voor het klimaatprobleem en vrouwenrechten.

'Nieuw geluid'

Inzet van de show op Schokland waren de acht zo genoemde Millennium Ontwikkelingsdoelen (in het Engels afgekort als MDG's), die in 2000 door de Verenigde Naties zijn vastgesteld als hun ontwikkelingsprogramma voor de komende vijftien jaar.

Spoedig na de top van de G8 van twee jaar geleden in Schotland, toen Blair met zijn vriendjes uit het bedrijfsleven en de showbusiness massa's goedwillende maar o zo naïeve jongeren wijsmaakte dat het einde van de armoede in de wereld binnen bereik lag, werd duidelijk dat de MDG's niet gehaald zouden worden.

Ook in Nederland stortte toen de campagne voor die doelen als een kaartenhuis in elkaar. Maar zie: het zoveelste kabinet-Balkenende bracht ons dit jaar een politieke 'nieuwe lente', waarin de MDG's werden herontdekt en opgepimpt als 'nieuw geluid' voor de brave polderburger die zich nog niet van de rest van de wereld heeft afgekeerd.

Minister Koenders liet al kort na de bordesfoto met de koningin blijken dat hij uit hetzelfde hout gesneden is als zijn voorgangers. Hij dreigde een aantal landen met minder of geen hulp, als ze niet meer werk zouden maken van het thema vrouwenrechten. (Als jullie niet zus of zo, wordt pappa boos!)

Project 2015

Die indruk werd vervolgens bevestigd door de manier waarop hij de MDG's omarmde als speerpunt van zijn beleid. Het is de bekende vlucht naar voren van politici, die zonder blikken of blozen oude wijn in nieuwe zakken gieten en misbruik maken van het nogal gebrekkige geheugen van de gemiddelde kiezer.

In plaats van die doelen nu eens tegen het licht te houden en zich iets gelegen te laten liggen aan de kritische kanttekeningen die daar de laatste tijd in binnen- en buitenland bij zijn geplaatst, wist de minister niets beters te bedenken dan ze - in een nog meer vereenvoudigde en vooral tranentrekkende vorm - opnieuw in de charimarkt te zetten onder de pakkende naam 'Project 2015'.

"Ik zet me ervoor in dat in 2015 de armoede in de wereld is gehalveerd", declameerde hij op zijn webstek. De vraag hoe liet hij bij voorkeur aan ons over: "Denk met me mee. Mail me uw ideeën. Doe mee aan de debatten. Het woord is aan u, aan jou."

Kosten noch moeite werden de afgelopen maanden gespaard om 'de Nederlandse samenleving' bij dit fantastische project te betrekken. Elke ontwikkelingshulpclub moet tegenwoordig zijn overheadkosten binnen de perken houden om zijn subsidie niet te verliezen, maar het ministerie en zijn dochteronderneming NCDO (Nationale Commissie voor internationale samenwerking en Duurzame Ontwikkeling) hebben nooit geld te kort, als het erom gaat anderen voor hun karretje te spannen.

Dus werden in april en mei, in de Randstad, zes consultaties met videoverslagen en foto-impressies op touw gezet en kwamen meer dan driehonderd BN'ers, maatschappelijke organisaties, bedrijven en instellingen in het geweer om het Akkoord van Schokland voor te bakken, dat zaterdag zijn beslag kreeg.

Symptoombestrijding

De extreme armoede met de helft verminderen betekent dat de andere helft rustig kan sterven, stelde Francine Mestrum van Attac-Vlaanderen in 2005 vast. Met andere woorden: wat zegt dat gegoochel met cijfers en percentages, om wie gaat het eigenlijk, is het leven van de een meer waard dan dat van de ander?



Wat in ieder geval opvalt is dat de doelen uitblinken in symptoombestrijding. Natuurlijk ben je voor basisonderwijs voor iedereen en wil je dat veel voorkomende ziekten worden teruggedrongen en zo voort, maar dat is heel iets anders dan de fundamentele oorzaken van al die problemen aanwijzen en daarmee de strijd aanbinden.

Het is niet toevallig dat juist het laatste doel het meeste verzet oproept. Dat is namelijk het enige dat wel in de buurt van die oorzaken komt en dat, met name in een terloops pleidooi voor 'een open handels- en financieel systeem', iets laat zien van de ideologie die aan de MDG's ten grondslag ligt.

Dit laatste kwam ook zaterdag in Schokland even aan de oppervlakte, toen staatssecretaris Heemskerk van Economische Zaken het niet kon laten vrijhandel met Europa aan te prijzen als gunstig voor de consumenten in ontwikkelingslanden. Het goed georganiseerde rookgordijn van de show heeft dat aan het oog van de meeste aanwezigen onttrokken, maar gelukkig kreeg de staatssecretaris een dag later lik op stuk van de ontwikkelingsorganisatie ICCO, die hem erop wees dat goedkope en vaak gesubsidieerde producten uit Europa maar al te vaak de markt voor lokale producenten in Afrika bederven.

Lees verder: Globalinfo

zie ook: het akkoordvanschokland