en daaruit voortkomende slavernij veilig stelde. [55]
Een misdaad tegen de menselijkheid dus. [56]
Ook heeft hij, in opdracht van de WIC, diverse tochten ondernomen naar het Caraibisch gebied, waar hij Europese ''zakelijke concurrenten'', betrokken bij slavenhandel en slavernij, uitschakelde en ook vervoerde hij producten, nodig voor de slavernij.
Nu zijn er mensen, die beweren-en dat zijn er meer dan je denkt- dat de misdaden van kolonialisme en vooral slavernij ''in zijn tijd'' gezien moeten worden.
Met andere woorden:
Dat het natuurlijk niet deugt, maar dat er in die tijd nu eenmaal heel anders tegenaan gekeken werd, dat het algemeen geaccepteerd was en dat wij met een moderne blik naar vroegere [mis]toestanden kijken.
Dit werd in 2016 als volgt verwoord door premier Rutte in het programma ''Zomergasten'':
''''”Spijt en excuses en sorry zijn voor mij hetzelfde”
[Interviewer] ”Maar waarom is het voor Nederland dan zo moeilijk om bijvoorbeeld over het slavernijverleden om, om een excuus te maken?”
”Het slavernijverleden, daarvan is mijn punt altijd geweest:
Dat is 150 jaar geleden.I
k vind het….ik heb het altijd gratuit gevonden om te zeggen over iets wat 150 jaar is geleden is gebeurd in die context, in die totaal andere situatie om daarvoor excuses te maken dus te zeggen, ja, de mensen toen hebben het fout gedaan,dat vind ik van een, dat vind ik, vanwege dat grote tijdsverschil en het feit dat je die context van 150 jaar geleden nooit zo kunt wegen, vind ik onjuist.”'' [68]
De werkelijkheid ligt echter veel genuanceerder.
Want ook in die voorbije ''slavernijhoudende'' eeuwen kwam er kritiek los en niet zo mals ook, met name in de 17e eeuw, naast de ons reeds bekendere kritiek [daarover straks meer]
De fundamentele kritiek die we zo gaan bespreken, speelde ook een rol in de beginfase van de WIC [West Indische Compagnie], die vooral was gericht op de kaapvaart, wat zoals we aan de ''Zilvervloot'' acties van Zeeschurk Piet Hein gezien hebben [69] neerkwam op piraterij [hier tegen Spanjaarden, met wie de Tachtigjarige Oorlog nog werd uitgevochten] als oorlogswapen [70]
De discussie-slavenhandel wel, niet, wel, niet] dook ook daarop maar in de beginfase der compagnie werd die slavenhandel nog verworpen op calvinistisch-theologische gronden [71]
Johannes Menne Postma schrijft in zijn boek ''The Dutch in the Atlantic Slave Trade 1600-1815 [72] in het hoofdstuk ''Foundations of the slave trade'':
''This attitude prevailed until 1621, when the Dutch West India Company (West Indische Compagnie, hereafter referred to as WIC), came into being.
Some of the shareholders suggested participation in the slave trade:however, after consultations with theologians the directors agreed that the trade in human beings was morally not justified and should therefore not be practiced by the company.'' [73]
Daar zou later verandering in komen, zoals wij weten.
Ook moet gezegd worden, dat dergelijke anti slavernij standpunten onder calvinistische dominees in de minderheid waren.
De meesten keurden de slavernij wel goed.
Maar nu laten we een aantal calvinistische dominees de revu passeren, die zich verzetten tegen de slavernij en niet zo'n beetje ook!
En de stemmen van die minderheid verhieven zich op niet malse wijze!
Predikanten, die de slavenhandel [en daarmee natuurlijk de slavernij] afwezen waren onder andere Brakel, de Teellincks, Smijtegelt, Poudroyen, De Raad en Voetius en Jacobus Hondius. [74]
Laatstgenoemde zou de meest prominente zijn.
Overigens triest maar waar:
De slavernij zou in een door hem geschreven dissertatie in de 18e eeuw worden verdedigd door een dominee Capitein, zelf een tot slaaf gemaakte, die op elfjarige leeftijd naar Nederland kwam [in de Republiek bestond slavernij juridisch niet, waardoor slaven vaak bedienden werden, al bleef hun status vaak een grijs gebied] [75]], de gelegenheid kreeg om theologie te studeren en in zijn oratie op 10 maart 1742 de slavernij verdedigde. [76]
Zijn dissertatie luidde:
''Dissertatio politico-theologica de servitute, libertati christianæ non contraria.'' [77]
[Vertaling Astrid Essed:
Politiek theologische dissertatie over de slavernij, die niet in strijd is met de christelijke vrijheid]
Later keerde hij als zendeling terug naar Afrika
Zie zijn levensloop op Wikipedia [78]
TERUG NAAR DE KRITISCHE DOMINEES:
De Middelburgse dominee Smijtegelt noemde het „grove dieverij” om een mens te stelen
Ik citeer de goede man:
. „Dat soort van dieverij wordt begaan in den slavenhandel; die enen mens steelt, zegt God, zal zekerlijk gedood worden. Ex. 21:16. Is dat niet droevig, daar hebben de Christenen een negotie van gemaakt. Ach! mochten die menschen die zoo verkogt, vervoert, en dikwils daarom vermoort worden, eens spreken; zouden ze niet zeggen, als eertyds Joseph: ik ben dieffelyk ontstoolen uit myn land?” [79]
Interessant is, wat in die tijd niet vaak gebeurde, dat Smijtegelt in de huid kroop van de tot slaafgemaakten [zie zijn citaat], want welgevoeglijk wordt vaak vergeten, dat de absoluut felste tegenstanders van de slavernij natuurlijk de tot slaaf gemaakten zelf waren!
Meestal worden alleen de Europese tegenstanders genoemd.
Historicus Peter Sijnke pleitte
voor een plaquette ter ere van Smijtegelt [18 eeuw] vanwege zijn stellingname tegen de slavernij. [80]
Daar kan ik wel in meegaan, ja
Maar dan moet die nog fellere bestrijder van deze misdaad tegen de menselijkheid, dominee Jacobus Hondius [81] er ook een krijgen
Over Hondius straks meer
Kritische dominees als Smijgetelt werden gesteund door de classisvergaderingen [kerkelijke vergaderingen] [82] in Amsterdam en op Walcheren, die reeds in 1628 schreven ''dat het „niet christelyck was lyffeygene te hebben'' [83]
Behalve dominee Smijtegelt kwamen er [zie boven] meer dominees en anderen met een kerkelijke functies in het geweer tegen de slavenhandel:
Zo wordt over Justus Vermeer, ouderling te Utrecht, het volgende vermeld:
''''Ook Justus Vermeer verwees naar Exodus 21:16, toen hij schreef over „den onbehoorlijken slavenhandel, in vreemde landen; als men daar mensen (met ons uit enen bloede) als beesten drijft, koopt en verkoopt, daarover de ongunste Gods zeer te vrezen is.'' [84]
Dan was er de Zierikzeese predikant Udemans, die weliswaar de slavernij niet geheel afwees, maar er pittige vraagtekens bij zette:
Zo stelde hij in ”’t Geestelyck roer van ’t coopmans schip” (1638) –handboek voor de christen-koopman-zeevaarder– dat slaven mochten weglopen.
Ook noemde hij de mogelijkheid, om slaven na een bepaalde tijd vrij te laten: zeven jaar nadat ze zich tot het christelijk geloof hadden bekeerd. [85]
Voor die Tijd al heel wat, want daar gaat je handel!
Poudroyen, een felle anti slavernij dominee fulmineerde:
''dat het den christenen niet en betaemt haer in desen rouwen, onsekeren, verwarden, periculeusen ende onbillicken handel te steken, ende daerdoor yemant sijn quaet vermeerderen ende executeur te zijn van yemants quellinge ende ellende.” [86]
Zeventiende eeuwse dominee Festus Hommius uit Leiden schreef, in 1617 dat slavenhandel een grove zonde was. Omdat je mensen daarmee ’berooft van hun kostbaarste goed: de vrijheid’. [87]
En het mooiste verwoord vond ik het nog door de Zeeuwse predikant Georgius de Raad, die in 1665 schreef:
'' ’Men lokt ze in onze schepen, rooft ze, voert ze tegen hun wil weg, scheidt de ouders van de kinderen, de kinderen van de ouders, de mannen van de vrouwen, de vrouwen van de mannen’, schreef hij. ’Ik zwijg nog maar van de ongehoorde en heidense wreedheid die de christenen plegen tegenover de heidense slaven in de schepen, en van de manier waarop de slaven op onze plantages worden ontvangen.’ [88]
En hij besluit met
''’Ons land is aan het zinken, en de zonden die dagelijks in de slavenhandel worden gepleegd, zouden wel eens de zwaarste ballast kunnen wezen, die het schip ten gronde doet gaan.’ [89]
Van belang is, trouwens, dat men zich realiseert, dat er ook in ''Nederlands Oost Indie'' [huidige Indonesie] door de VOC bedreven slavenhandel bestond! [90]
En daartegen heeft een man als Justus Heurnius, zendeling en arts [91], zich fel verzet.
En het argument van de slavenhandelaren dat in de tropen de slavenarbeid gewettigd is, verklaart Heurnius ongegrond. Hij getuigt dat door de zondeval ieder mens, donker of blank, in het zweet zijns aanschijns zijn brood eet (Genesis 3:19). De slaven zijn er niet om de vieze en de zware arbeid van anderen te verrichten. „Zij zijn uw gelijken en medemensen”, zegt Heurnius. [92]
Opmerkelijk strijdbare taal uit een Eeuw, die the concept of race heeft voortgebracht! [93]
HONDIUS, JACOBUS HONDIUS!
Jacob de Hond, beter bekend als Jacobus Hondius, was een felle man, die als gereformeerd predikant in Hoorn jarenlang tegen de slavernij heeft gefulmineerd.
Weet u nog:
Hoorn, de stad, die massamoordenaar Jan Pieterszoon Coen heeft voortgebracht [94], mag trots zijn op deze strijder tegen die misdaad tegen de menselijkheid!
Twee keer per zondag preekte hij [95] en nam daarbij geen blad voor zijn mond!
En hij schreef!
Hij schreef het ''Swart Register van duysent sonden'' (1679)
[96], waarin hij alle zonden opsomde waarvan een kerkganger zich verre diende te houden en daarbij hoorde ook de slavenhandel. [97]
Dat andere volkeren zich hier wel mee bezighielden, was voor hem geen argument. ’Leden van onze kerk horen zich niet te besmetten met zulke onbarmhartige handel’, waarschuwde hij. Zij begaan een grove zonde als ze ’slaven kopen om weer te verkopen en met die ongelukkige mensen handel te drijven, net als met andere waren en goederen, alsof het maar beesten waren.’ Want, schreef hij, ’Het zijn immers mensen van een en dezelfde aard als zij zelf zijn’. [98]
Felle, duidelijke en moedige taal in die Dagen, waarin-en dat moet vermeld'' het merendeel van de dominees zich prima konden vinden in slavenhandel en slavernij. [99]
Dit is een greep uit het aantal kritische dominees.
Er waren er meer en ze bleven in hun tijd een luidruchtige en felle minderheid.Waarmee dan direct het Fabeltje wordt ontkracht ''dat je de slavernij in zijn Tijd moet zien''
Dat wordt ook ontkracht door de onverbloemde en felle kritiek van VOC tijdgenoten van Jan Pieterszoon Coen op zijn massamoord op de Banda-eilanden
Weer aangehaald wat een VOC officier daarover opmerkte:
''“De mensen stierven zonder ook maar één geluid te laten horen, behalve één die Nederlands sprak. Die zei: ‘Heeren, heeft dan niemand van U medelijden?’ Alles wat gebeurde was zo afschuwelijk dat we erdoor verstomd waren. Alleen God weet wie gelijk heeft. Wij allen, als praktizerende Christenen, waren vervuld met afschuw over de manier waarop deze zaak werd afgehandeld en we hadden geen plezier in dergelijke aangelegenheden.” [100]
Ook moet niet worden vergeten, dat religieuze groeperingen als de Quakers, Baptisten en Methodisten van meet af aan principiele tegenstanders van de slavernij geweest zijn,
Maar dat was vooral in Engeland en de Verenigde Staten [101]
HOOFDSTUK VI
IN ENGELAND:
SLAVENHANDELAAR EDWARD COLSTON
Reeds noemde ik het in het water gooien van het standbeeld van een Britse slavenhandelaar, Edward Colston, in diens geboorteplaats Bristol. [102]
Een geweldig goede actie, uiteraard.
Nu is het opvallend, dat er nogal wat eerbetoon aan deze ouwe ellendeling is gewijd [103] en dat heeft veel te maken met zijn latere rol als
''filantroop'' [104]
Hij steunde financieel scholen, kerken, ziekenhuizen, armenhuizen en wat dies meer zij [105]
Allemaal goed en wel, maar overeind blijft staan, dat hij zijn rijkdom te danken heeft aan menselijke ellende.
Daarom horen er geen eerbewijzen aan hem thuis in de openbare ruimte, en zeker geen standbeeld!
HOOFDSTUK VII
MODERN TIMES
SIR WINSTON CHURCHILL EN PIM FORTUYN
Goed dus, dat standbeelden van 17e, 18e, 19e en ook nog 20 ste eeuwse koloniale Schurken [ik denk hierbij aan het standbeeld voor de koloniale massamoordenaar Van Heutsz J.B. van Heutsz, het ''van Heutsz monument] [106] worden aangepakt.
Want standbeelden zijn, hoe je het ook wendt of keert, een eerbewijs, een blijk van waardering.
In de Noordzee, rivier, Atlantische Oceaan etc ermee en anders opgeborgen in een museum, als het dappere activisten niet bij tijds lukt, de standbeelden te ''pakken''
Hetzelfde geldt voor straatnamen:
Verander die en wel heel gauw! [107]
Maar ook standbeelden van ''moderne'' Schurken zijn onlangs te grazen genomen, wat ik een goede zaak vind.
Betreft hier het standbeeld van de extreem-rechtse politicus Pim Fortuyn en van een man, die ten onrechte als een voorbeeld wordt gezien:
Sir Winston Churchill. [108]
PIM FORTUYN
Zijn standbeeld moest het dus recentelijk ontgelden. [109]
Prima:
Want in de tijdsperiode, dat Fortuyn politiek opereerde, begin van deze Eeuw, heeft hij zich laten kennen als iemand met Islamofobe en racistische opvattingen en als vluchtelingenhater.
Iemand, die extreem-rechts gedachtegoed promootte, iemand, die aanzette tot haat. [110]
Een zeer gevaarlijk politicus. [111]
SIR WINSTON CHURCHILL
TAPIJTBOMBARDEMENTEN
Nu zul je, met enig heen en weer gepraat mensen, die zich niet laten leiden door anti vluchtelingensentimenten, Islamofobie en racisme, nog wel kunnen overtuigen, dat Fortuyn op zijn zachtst gezegd, een zeer omstreden figuur was, moeilijker gaat dat bij Sir Winston Churchill, een van de Geallieerde leiders, aan wiens bijdrage, geestkracht en fighting spirit, het onder meer te danken is, dat het Nazi Beest is verslagen. [112]
En dat blijft overeind.
Maar Churchill had andere, minder fraaie kanten.
Er is nog steeds weinig, te weinig kritiek op een militair aspect in zijn bestrijding van Nazi Duitsland:
Namelijk de tapijtbombardementen op Duitse steden, die aan honderdduizenden Duitse burgers het leven hebben gekost. [113]
In strijd met het Landoorlogsreglement uit die dagen [114], maar vooral ook moreel en humanitair gezien totaal fout en-want het waren bewust gekozen aanvallen op burgerdoelen-misdadig.
Nu komen staatslieden voor dergelijke wandaden voor het ICC [Internationaal Strafhof], tenzij het machtige Westerse landen betreft natuurlijk.
Toen waren zij de overwinnaars, dus wie zou hen berechten?
Te weinig is hier nog over geschreven en gezegd, dus dat gaat uw Wreker van het Onrecht binnenkort doen!
GIFGASFANAAT
Daarnaast, en veel minder mensen weten dat, was Sir Winston Churchill
een warm voorstander van het gebruik van gifgasaanvallen op burgerdoelen.
U gelooft mij niet?
Ik citeer Sir Winston Churchill himself:
''””I am strongly in favour of using poisoned gas against uncivilised tribes. The moral effect should be so good that the loss of life should be reduced to a minimum. It is not necessary to use only the most deadly gasses: gasses can be used which cause great inconvenience and would spread a lively terror and yet would leave no serious permanent effects on most of those affected.” [115]'
Weinigen weten wederom, dat hij deze gifgasaanvallen daadwerkelijk heeft laten plegen op een aantal Russische steden, na de Russische Revolutie. [116]
AARTSKOLONIALIST EN RACIST
''I am strongly in favour of using poisoned gas against uncivilised tribes......''
[117]
Deze uitspraak van Churchill was een van de voorbeelden van zijn racistische superioriteitswaan en zijn kolonialistische racisme.
Toegegeven, dat denken kwam in die tijd vaker voor, maar Churchill spande de kroon.
Want ondanks het feit, dat vrijheidsstrijder Mahatma Gandhi ontvangen was door de Britse koning George V [toen nog de titel voerend ''Keizer van India], bleef Churchill tegen Gandhi fulmineren en noemde hem ''een halfnaakte Fakir'' [118]
Ook was hij een fel tegenstander -hoe kan het ook anders- van de onafhankelijkheid van India [119] -en andere Britse kolonies-en eiste de ontbinding van het ''Indian National Congress'' [beter bekend als Congress Party] [120] en eiste, dat haar leiders zouden worden gedeporteerd. [121]
Dat was even een schets om te laten zien, wat voor een man Churchill was.
Met als dieptepunten zijn obsessie met het gebruik van gifgas en de tapijtbombardementen op Duitse steden, waarbij in totaal tussen de 420.000 en 570.000 mensen om het leven kwamen. [122]
Zo'n historisch figuur eer je niet met een standbeeld
EPILOOG:
Goed zo en inspirerend, die acties waarbij standbeelden van koloniale Schurken kanalen, rivieren, zeeen of oceanen in gesmeten worden, beklad, of op straat belanden.
In wat ik hierboven heb geschreven is aangetoond, dat lieden, die zonder blikken of blozen massamoorden gepleegd hebben, koloniale strafexpedities hebben geleid, steden en dorpen hebben platgebrand of gebombardeerd [Winston Churchill] en hun racistisch gif hebben verspreid, in voorbije eeuwen of recenter [Pim Fortuyn en Churchill, bijvoorbeeld], geen standbeeld verdienen, maar de publieke minachting.
En zelfs het Fabeltje van apologeten Gekkies, dat je de misdaden van deze lieden ''in zijn Tijd moet zien'', is een Fabeltje.
Ook in de zeventiende Eeuw waren er al dominees en anderen, die zich fel verzetten tegen slavenhandel en slavernij!
KUDOS dus, die moedige activisten, die de straat opgaan om hetzij beelden neer te halen of bekladden, hetzij straatnamen etc te bekladden,hetzij die beelden naar een museum transporteren, of ze nu ''Helden van Nooit'', ''Bloed aan hun Handen Collectief'', ''Grauwe Eeuw'',''Topple the racists'' [123] of hoe dan ook heten.
EN DE STRIJD GAAT DOOR!
Want recentelijk heeft ''Bloed aan hun Handen Collectief'' straatnaamborden van koloniale Schurken in de Admiralenbuurt en de Baarsjes, beklad met rode verf. [124]
Vasco da Gama straat/Vasco da Gama, ontdekkingsreiziger en moordenaar, die islamitische pelgrims levend liet verbranden. [125]
Witte de With straat/Witte de With, folteraar, dief, plunderaar en moordenaar [126]
Hudson straat/Hudson, zetbaas van VOC en een van de grondleggers van de Nederlandse kolonisatie van ''Oost Indie'', dief en plunderaar van Indianendorpen [van Native Americans dus] in wat later de VS zou worden. [127]
Cabralstraat/Cabral, massamoordenaar in naam van de koloniale handel [128]
Want nogmaals, lezers:
Handel moet vrijwillig zijn en met wederzijds voordeel, maar deze Schurken dwongen een voor Europeanen voordelige eenzijdige handel met massamoord, etnische zuiveringen en genocide [J.P. Coen, een andere koloniale misdadiger] [129] af!
Heb ik mijzelf vaker herhaald, lezers?
Misdaden van koloniale Schurken, die nog heden ten dage vereerd worden
in de vorm van standbeelden, straatnamen etc, kunnen niet genoeg herhaald worden.
Totdat de laatste der Schurken uit het straatbeeld is verdwenen!
TSJA